مقايسه تطبيقي بانك‌داري وكالتي و مشاركتي و ارايه راهكاري جديد

A Contrast Between Wakalah Banking and Mosharekah Banking and a New Modus Operandi

از مهم‌ترين اهداف عملياتي بانك‌داري اسلامي تجهيز منابع بانكي به خصوص سپرده‌هاي مدت دار بر اساس مباني اسلامي است. تجهيز سپرده‌هاي مدت‌دار در بانك‌هاي متعارف بر پرداخت بهره به آنها استوار است. با توجه به حرمت ربا، جايگزين بانك‌داري اسلامي براي اين محصول، سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري است. بانك‌هاي اسلامي در عملياتي نمودن اين نوع از حساب‌ها عموماً از دو الگو بهره مي‌برند. يك الگو، الگوي منحصر بفرد وكالتي است كه در جمهوري اسلامي ايران و در قالب قانون عمليات بانكي بدون‌ ربا كار مي‌كند.الگوي ديگر، الگوي مشاركتي است كه در اغلب كشورهاي ديگر اجرا مي‌شود. هريك از اين الگوها، مزايا و معايبي دارند. تحقيق حاضر ضمن نقد و بررسي هر دو الگوي بانك‌داري بدون ربا در تجهيز منابع سرمايه‌گذاري، الگوي جديدي ارايه مي‌كند كه در آن، سعي شده ضمن استفاده‌ از مزاياي الگوي مشاركتي،‌ از معايب هر دو الگو مصون باشد. نتايج بررسي نشان مي‌دهد با توجه به گنجاندن مزاياي الگوي مشاركتي در مدل و همچنين تقويت آن با اوراق انتقال‌پذير و مهندسي‌مالي، اين الگو كارآمدي بهتري نسبت به الگوي وكالتي و الگوي مشاركتي دارد.

One of the most important effective aims of Islamic banking is the mobilization of bank resources, especially long-term deposit accounts based on Islamic principles. In most banks, the mobilization of long-term deposit accounts is based on paying interest on these deposits. Because Riba (interest) is forbidden in Islam, the alternative model proposed by Islamic banking for this product are investment deposits. Islamic banks generally use two models to put these accounts into effect. One of them is a unique model called Wakalah model which function within the framework of interest-free banking operations in Islamic Republic of Iran. The other one is called Mosharekah a model which is common in most countries. Each of these models has its advantages and disadvantage. Criticizing and analyzing these two interest-free banking models of mobilizing investment resources, the present paper offers a new model in an attempt to overcome the shortcomings of these two models by making use of the advantages of Mosharekah model. The research findings show that this new model is more efficient than either Wakalah model and Mosharekah model because the advantages of Mosharekah model are included in it and are strengthened by transferable bonds and financial engineering.