سهروردي اشراقي يا سهروردي صدرايي؟

Illuminationist Suhrawardi or Sadrian Suhrawardi?

اهميت انديشه‌هاي سهروردي در سير شكل‌گيري بحث اصالت وجود و اعتباريت ماهيت و اين‌كه بسياري از مباحث فلسفي حكمت متعاليه در اثبات اصالت وجود ناظر به نقد ادلّه و سخنان سهروردي ميباشد بر كسي پوشيده نيست. به دليل عدم جامع‌نگري فلسفي در اين بحث و عدم توجّه به سير تاريخي آن و همچنين عدم رعايت مباحث روش‌شناسانه، ما با چهار تلقّي و ديدگاه درباره فلسفه اشراق روبه‌رو هستيم: 1ـ سهرورديِ قايل به اصالت ماهيت، 2ـ سهرورديِ قايل به اصالت وجود، 3ـ سهرورديِ قايل به اصالت نور يا اصالت انوار، (اين سه ديدگاه تحت سيطره فلسفه ملّاصدرا شكل گرفته است.) 4ـ سهروردي اشراقي كه قايل به هيچ‌كدام از سه تلقي بالا نبوده است. سهروردي اشراقي دغدغه تاسيس يك نظام مستقلّ از فلسفه مشّا را داشته و بر اين اساس مباحث نور و احكام آن را بدون توجّه به روابط نور، ماهيت، حقيقت وجود، و اصالت آن‌ها مطرح مي‌كند. ما چگونگي شكل‌گيري سهروردي‌هاي صدرايي را تحت سيطره انديشه ملّاصدرا بيان، و سپس آن را با سهروردي اشراقي نقد مي‌كنيم.

Suhrawardi’s thoughts and works have had an important impact on formation and developing of Mulla Sadra’s philosophy, especially theory of “Primacy of Existence”. Although it seems that Suhrawadi did not accept this theory, his exact view about it is not known. We can ascribe four features to him: 1. Suhrawardi who believes in the Primacy of quiddity, 2. Suhrawardi who believes in the Primacy of Existence, 3. Suhrawardi who believes in the Primacy of light or lights. 4. Suhrawardi who decided to constitute a new philosophical school known as the philosophy of illumination that argues about light and problems related to it without clarifying relationship between light and primacy of existence or quiddity. In this article we defend the fourth theory against the three others.