پويايي يا پيوستگي فرهنگي: مروري برنظريه سيستم جهاني اوروك در ايران مركزي براساس مطالعه موردي يافته هاي ترانشه CI محوطه اريسمان

Dynamism or Cultural Continuity: a Review on the Theory of Uruk World System in Central Iran on the Basis of Case Study Findings of Trench CI Arisman

پويايي يا پيوستگي فرهنگي: مروري برنظريه سيستم جهاني اوروك در ايران مركزي براساس مطالعه موردي يافته هاي ترانشه CI محوطه اريسمان چكيده سفال يكي از مهمترين داده هاي باستانشناختي است كه به وفور در محوطه هاي پيش از تاريخ يافت مي شود. برخي از پژوهشگران در مواردي تغييرات كمي و كيفي سفال و همچنين وجود بعضي گونه هاي جديد را به عنوان يكي از داده ها در تفسير تغييرات فرهنگي و در اثبات جايگزيني ويا حضور يك قوم فرهنگ يا تمدن بكار مي برند. اين محققين وجود برخي گونه هاي سفالي مانند كاسه هاي لبه واريخته را دليلي بر نفوذ ويا حضور تمدن اوروكي در فلات ايران ميدانند.در حقيقت استدلال اين گروه بر اين فرض استوار است كه شهرهاي اوروكي در اواخر هزاره چهارم به علت گسترش فراوان و فقدان كاني ها و سنگهاي گرانبها و نيمه قيمتي در منطقه مجبور به اعزام تجار و تشكيل پايگاههايي در مناطق اطراف شده اند. در اين مقاله با بررسي موردي اريسمان به عنوان يكي از بزرگترين محوطه هاي فلزكاري ايران در هزاره چهارم و سـوم پيش از ميـلاد كه به تمركز معادن مس در خاور ميانه نيز نزديك است و در آن گونه هاي سفالي مورد نظر يافت مي شود و بـا تـوجـه بـه مشابهت هاي سفالي در فلات مركزي به بررسي سيستم جهاني اوروك يعني احتمال وجود پايگاه هاي اوروكي در فلات مركزي پرداخته شده و درستي و نادرستي آن طبق مدارك باستان شناختي موجود مورد سنجش قرار گرفته است.

Pottery is one of the most important archaeological dataʹs which is abundantly found in the prehistorical sites. Some of the researchers in some cases apply quality and quantity changes of pottery and also existence of some new species as one of the dataʹs in the interpretation of cultural changes and for proving substitution or presence of some people or culture. These researchers believe that existence of some pottery species like beveled – rim bowl can be considered as influence or presence of Uruk civilization in Iranʹs plateau. In fact, argument of this group was based on this assumption that cities of Uruk in last period of fourth millennium B.C due to abundant extension and lack of minerals and valuable and semi-valuable stones in the region were forced to dispatch traders and form bases in surrounding regions. In this article, by case study of Arisman as one of the largest metal- working of Iran in the third and fourth millennium B.C. which is near to the concentration of copper mines in Middle East and in these mines requested pottery species are found and concerning the similarity of pottery in central plateau, we have surveyed the global system of Uruk, namely possibility of existence Uruk trade centers in central plateau has been regarded and its authenticity or lack of authenticity has been assessed according to the archaeological evidences