بررسي و ارايه مدلي براي اندازه گيري وضعيت سلامت الكترونيك در كشورهاي جهان

A model for measuring e-health status around the world

سابقه و هدف: امروزه سلامت الكترونيك از نقشي بسيار مهم در بهبود كيفيت ارايه مراقبت بهداشتي برخوردار است اما تفاوت هاي چشم گيري در بكارگيري سلامت الكترونيك در كشورهاي مختلف وجود دارد كه متاثر از تفاوت وضعيت كشورها از لحاظ پتانسيل ICT، سطح بهداشت و بضاعت اقتصادي است. ارايه مدل اندازه گيري وضعيت سلامت الكترونيك مي تواند علاوه بر مشخص نمودن جايگاه سلامت الكترونيك كشورها به ويژه ايران ، ميزان تفاوت كشورهاي مختلف در زمينه بكارگيري سلامت الكترونيك در را نيز نشان دهد. ارايه اندازه گيري وضعيت سلامت الكترونيك كشورها، گامي است اساسي كه از طريق آن ديد روشني از وضعيت سلامت الكترونيك يك كشور در مقايسه با ساير كشورها به وجود مي آيد؛ از اين رو چنين پژوهشي انجام گرفت. مواد و روشها: تحقيق به روش اكتشافي به اجرا درآمد و رتبه بندي مشخص شده توسط ITU مبناي نمونه گيري قرار گرفت بطوريكه از هر چهار گروه رتبه بندي مذكور تقريبا يك سوم به طور تصادفي انتخاب شدند. پنج شاخص به عنوان شاخص هاي اصلي ارزيابي وضعيت سلامت الكترونيك تعيين گرديد و مجموعه شاخص ها به عنوان "نشانگر وضعيت سلامت الكترونيك ، (EHSI) E-Health Status Indicator" تلقي شد. سپس ضريب وزني هر يك از شاخص ها از طريق نظر خواهي از خبرگان تعيين گرديد وميانگين ضريب وزني هر شاخص به عنوان نمره شاخص ها محسوب شد. نمرات مربوط به شاخص ها ، بر اساس مستندات مربوط به وضعيت سلامت الكترونيك كشورهاي تحت مطالعه در مورد هر كشور اعمال گرديد و جايگاه سلامت الكترونيك كشورهاي تحت مطالعه به ويژه ايران در يك مقياس پنج طبقه اي تعيين شد. يافته‌ها: مدلي از شاخص هاي سلامت الكترونيك ارايه گرديد و وضعيت 47 كشور از جمله ايران ازحيث سلامت الكترونيك رتبه بندي شد. همچنين اين رتبه بندي با رتبه بندي هاي انجام شده توسط سازمان هاي بين المللي معتبر بر مبناي شاخص هاي : IDI ، درآمد ناخالص ملي، عملكرد سيستم هاي بهداشتي مقايسه شد و نيز مقايسه درصد همخواني آن ها انجام گرفت. نتيجه‌گيري: به نظر مي رسد كه مدل طراحي شده در اين پژوهش مي تواند مورد استفاده سازمان هاي بين المللي معتبري همچون ITU قرار گيرد تا احيانا با افزودن شاخص (هايي) به آن به رتبه بندي كشورها از لحاظ وضعيت سلامت الكترونيك بپردازد. همچنين نتايج اين پژوهش با نتايج رتبه بندي هاي جهاني بر اساس سه عامل موثر بر وضعيت سلامت الكترونيك [كه عبارتند از پتانسيل ICT، وضعيت بهداشتي و توان اقتصادي] همخواني دارد و نشان مي دهد كشورهايي كه از وضعيت بهتري از لحاظ سه عامل مذكور برخوردارند در توسعه سلامت الكترونيك نيز پيشرو هستند.

Background: Today, E-Health plays a significant role in enhancing the quality of health care services. However, there still exist noticeable differences in developing and applying E-Health across the world. The aim of the current study is to present a model for assessing E-Health status in different countries. Materials and methods: This study was conducted using a cross-sectional design. The identified Information and Communication Technology (ICT) grading by International Telecommunication Union (ITU) composed of four groups was assigned as a basis for sampling. One third of each group of the ranking was selected randomly. Five indicators were determined, and the combinations of the indicators were considered as “E-Health Status Indicator (EHSI)”. At the next stage, weight coefficient was assigned to each indicator. Then, scores of the indicators were calculated for each country, and the status of E-Health was determined for countries under study, in particular for Iran. The validity of tool was evaluated through content validity, and test-re-test method was used to check the reliability. Results: The current study resulted in developing a model for measuring E-Health Status. The model helped to measure the E-Health Status score for Iran and other countries under study. ‍Conclusion: The model designed in this study can be used by organizations such as ITU to grade countries according to their E-Health status. According to the model, countries with higher E-Health grade could have the higher chance of success in E-Health development and deployment.