جست و جوي الگويي مناسب براي حل نابساماني هاي تقويم قمري

Searching for a Suitable Pattern for Solving the Irregularities of the Lunar Calendar

چكيده تاريخ دريافت: 11/5/1390– تاريخ پذيرش: 12/9/1390 به‌رغم اينكه تشكيل شوراي مركز تقويم دانشگاه تهران در موسسه ژيوفيزيك پيشرفتي قابل توجه براي تقويم‌نگاري كشور به ارمغان آورده است، امّا هنوز تقويم كشور به‌ويژه در مورد روز دقيق شروع ماه مبارك رمضان و روز عيد فطر همچنان در معرض تغيير قرار دارد. تجربه ده ساله شوراي مركز تقويم نشان داده است كه اين عدم ثبات، بيش از آنكه به ضعف محاسبات نجومي و كمبود رصدهاي حدّي بازگردد، به تفاوت‌ها و هم تغييرات فتواهاي فقهي مرتبط است. البته تمام اين تغييراتِ تقويم به خاطر پاسداري از اصل «دقت» در استخراج تقويم بوده است، ولي اين انتظار نيز بجاست كه تقويم رسمي كشور بايد «ثبات» داشته باشد و نه تنها تعطيلات رسمي و مراسم ملي و مذهبي مربوط به سال جاري، بلكه تا چند سال آينده نيز قابل پيش‌بيني باشد. در كنار دو اصل بالا بايد اصل سومي را نيز اضافه كرد كه عبارت است از اصل لزوم «هماهنگي» در ميان اعضاي جامعه. متاسفانه روز عيد فطر در سال‌هاي گذشته منبع ناهمدلي و اختلاف در جامعه بوده است. اين مقاله در صدد است كه نشان دهد غفلت از دو اصل ثبات و هماهنگي در تقويم رسمي كشور، هزينه‌هاي اجتماعي - اقتصادي فراواني براي كشور دربر داشته است. در پايان با تاكيد بر اينكه تقويم، علاوه بر بُعد مذهبي، از منظر اجتماعي نيز اهميت بسيار دارد، راه حل بهتري براي استخراج و تصويب تقويم رسمي كشور پيشنهاد مي‌شود كه به نسبت تعادل بهتري را ميان سه اصل دقت، ثبات و هماهنگي تضمين مي‌كند.

Despite the fact that the establishment of the Council for Calendar Center of Tehran University in the Institute of Geophysics has brought about considerable developments in the country’s comparative chronology, the exact days of the beginning of the month of Ramadan and ‘?d al-Fi?r are still prone to change. This inconsistency is more related to the differences and variations in legal judgments (fatw?s) than to weakness of astronomical calculations and lack of serious observations. Of course, all these variations in calendars have been for safeguarding the principle of “accuracy” in extracting the calendar. This article is intended to show that negligence of the necessity of the two principles of consistency and coordination in the country’s formal calendar has incurred considerable social and economical expenses for the nation. In conclusion, emphasizing that the calendar is very important in its social perspective as well as its religious aspect, a better solution for extracting and ratification of the country’s formal calendar is suggested that guarantees a relatively better balance between the three principles of accuracy, consistency, and coordination.