تعليم الگوي حكومت در كليله و دمنه و گلستان سعدي

To teach the pattern of state in Kelile Va Demne and Saadiʹʹs Golestan

نويسندگان كتاب‌هاي «كليله و دمنه» و «گلستان» سعدي، هر يك به گونه‌اي در طرح مساله حكومت و ضرورت تشكيل دولت‌هاي سياسي تاكيد ورزيده‌اند. در هر دو اثر مذكور، مساله آيين كشورداري، حكومت، شيوه و راه‌هاي آن قابل بررسي است. رعايت ِاصول و موازين اخلاقي در كشورداري هم چون عدالت، رعيت‌پروري و امثال آن، پيوندي استوار با شيوه شخصي شاهان دارد و حتي اين امر در منابع تاريخي ايران نيز نمود فراواني دارد. «كليله و دمنه» و «گلستان» نيز هريك به سهم خويش تاثير عمده‌اي دارند. سعدي در «گلستان» يك باب را به سيرت پادشاهان اختصاص مي‌دهد و نكات مهمي را در اين زمينه متذكر مي‌شود. در كتاب «كليله و دمنه» نيز اين امر به گونه‌اي ديگر و با زبان حيوانات بازگو مي‌شود. نويسندگان هر دو كتاب «كليله و دمنه» و «گلستان»، در صدد چاره براي رفع مشكل‌هاي مردم و دفع ستم و فساد و تباهي هستند. در هر دو اثر، حكومت ظالمانه ناروا دانسته شده و براي ريشه‌شناسي ناهنجاري حكومت‌ها، الگويي مناسب ارايه مي‌شود كه در صورت تحقق آن‌ها، سعادت دنيا و آخرت مردم تامين مي‌شود. در نظر نويسندگان هر دو اثر، هر گونه رفتار پادشاه، عوامل حكومت و صاحبان حرفه و پيشه، به شرط اين كه غفلت از خداوند نباشد و در جهت رضاي حق و شفقت بر خلق باشد شايسته و سازنده است. نويسندگان هر دو اثر، براي رسيدن به الگوي برتر حكومتي، نگرشي اسوه‌گرا دارند و براي نشان دادن نمودار عيني آن به آموزه‌هاي ديني تكيه مي كنند و بر اهتمام به امور دنيا و دين تاكيد مي‌ورزند. هر دو اثرعدالت‌محوري و رعيت‌پروري را مهم‌ترين ركن حكومت صالح به شمار مي‌‌آورند. اين مقاله به منظور تبيين شيوه‌هاي حكومتي عادلانه و با تكيه بر عدالت، در «كليله و دمنه» و «گلستان» تدوين شده و يافته‌هاي پژوهش به شكل توصيفي وتحليلي ارايه شده‌اند.

The authors of Kelile Va Demne and Golestan have emphasized on government and the need of political states. In both works, civil manners, governments, its methods and ways have between considered. Regarding moral standards and principles like justice public care about peasants etc, has a close relation with Kingsʹ personal manners and this is even evident in Iranʹs historical resources. Kelile Va Demne and Golestan have played an important role in this context. Saaʹdi has allocated a chapter (Bab) to Kings; nature and pointed out some important issues. In Kelile Va Demne these issues have been repeated in another way and through animalsʹ language. The authors of these two books seek a solution for peopleʹs problems and repelling oppression, corruption and destruction. Both have know cruel governments as unjust and introduced suitable patterns are followed and achieved, peopleʹs prosperity in this world and futurity will be met. In authorsʹ opinion, every act of King, government elements and profession owners will be effective and suitable provided that it is not neglecting God but just for his satisfaction and peopleʹs compassion. Both writers have a symbolic attitude toward achieving the best governmental pattern and have relied on religious training to show its exact characteristics. They have also emphasized on care for religion and world affairs. Both have regarded justice and public care as the basis of pious government. This article is aimed to explain just governmental manners regarding justice in Kelile Va Demne and Golestan. Research findings are presented descriptively and analytically.