تاثير تنش شوري بر جوانه‌زني و رشد گياهچه چهار گياه دارويي گشنيز، اسفرزه، خاكشير و خرفه

Germination Characteristics of Marshmallow (Althea officinalis L.) as Influenced by Drought and Salinity Stress

اين آزمايش در محيط كنترل شده به منظور بررسي درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، طول ساقه‌چه و ريشه‌چه چهار گياه دارويي گشنيز (Coriandrum sativum)، اسفرزه (Plantago ovata)، خاكشير (Descurainia sophia) و خرفه (Potulaca oleracea) در شرايط پتانسيل منفي با استفاده از نمك‌هاي كلرور سديم، كلرور كلسيم و مخلوط نمكهاي كلرور سديم + كلرور كلسيم به نسبت مولي 5 به يك انجام شد. تيمارها شامل جوانه‌زني بذور در آب مقطر به عنوان شاهد و سه تيمار پتانسيل منفي شامل 37/0- ، 59/0- و 81/0- مگاپاسكال بود. آزمايش در قالب طرح كاملا تصادفي و بصورت فاكتوريل در پتري ديش‌هايي به قطر 11 سانتيمتر با 30 عدد بذر در شش تكرار اجرا گرديد. عكس العمل فرايند جوانه‌زني گياهان به پتانسيل منفي آب، نوع نمك ايجاد كننده پتانسيل منفي متفاوت بود. به‌طوري كه پتانسيل منفي آب و نوع نمك ايجاد كننده پتانسيل منفي هيچ گونه تاثير منفي بر جوانه‌زني بذور گياه خرفه نداشت ولي جوانه‌زني بذور ساير گياهان به شدت تحت تاثير پتانسيل منفي آب و نوع نمك قرار گرفت. در پتانسيل منفي 81/0- بيشترين درصد جوانه‌زني مربوط به بذور خرفه با 94% و كمترين مربوط به بذور گياهان گشنيز و خاكشير با جوانه‌زني صفر درصد بود. نوع نمك ايجاد كننده پتانسيل منفي بر جوانه‌زني تاثير داشت به‌طوري كه در پتانسيل‌هاي منفي ايجاد شده با مخلوط نمكهاي كلرور سديم + كلرور كلسيم (به نسبت مولي 5 به يك) به ويژه پتانسيل‌هاي منفي بالا فرايند جوانه‌زني نسبت به ساير نمك‌ها به‌طور معني داري بيشتر بود. در خرفه سرعت جوانه‌زني تحت تاثير پتانسيل منفي محيط جوانه‌زني و نوع نمك ايجاد كننده آن قرار نگرفت در حالي كه سرعت جوانه‌زني بذور گياه گشنيز بشدت تحت تاثير پتانسيل محيط جوانه‌زني قرار گرفت. سرعت جوانه‌زني در پتانسيل منفي 59/0- و 81/0- ايجاد شده با نمك كلريد كلسيم بيشتر كاهش يافت. اگر چه پتانسيل منفي آب ايجاد شده با نمك‌هاي مختلف تاثير منفي بر جوانه‌زني بذور خرفه نداشت اما رشد گياهچه خرفه به شدت تحت تاثير پتانسيل منفي آب قرار گرفت.

This experiment was conducted in germinator in order to study the effects of water potential on seed germination, rate of germination and seedlings growth of four medicinal plants (Coriandrum sativum, Plantago psyllium, Discorinia sophia and Portulaca oleracea). Four water potential inclouding distilled water as control (0), -0.37, -0.59 and –0.81 Mpa which made by different salts (NaCl, CaCl2 and NaCl+CaCl2 in 5 to 1 molar ratio). The experiment was carried out based on completly randomized design with six replications. Results showed that the effects of water potential, type of salt on germination percentage, rate of germination, root and shoot length were significant. With decreasing water potential, germination percentage and rate of germination declined but the response of plant were differ. Germination of Portulaca oleracea was not affected by decreasing water potential where as other significantly decreased. The effect of salt composition was significant on rate and percentage germination. The percentage of germination at lower water potential (–0.37 MPa) which made by NaCl + CaCl2 significantly was higher than the same water potential made by only NaCl and CaCl2. Although, percentage and rate germination of Portulaca oleracea were not affected by different water potential, seedling growth of Portulaca oleracea significantly decreased.