كاربرد تكنيك هاي تصميم گيري چند معياره فازي در ارزش گذاري و تحليل فضايي شاخص هاي توسعه مطالعه موردي؛ استان اردبيل

Fuzzy multi criteria decision-making techniques application in rating and spatial analysis of development indicators Case study: development indicators in Ardabil province

يكي از اركان توسعه، جامعيت و يكپارچه بودن آن در رفع عدم تعادلهاي اقتصادي و اجتماعي مناطق است. وجود نابرابري و ابعاد مختلف آن از نشانه هاي مهم توسعه نيافتگي است كه براي رفع چنين كمبودهايي نياز به نگرش در نحوه پراكندگي شاخص هاي توسعه در سطوح مختلف مي باشد. به منظور حل مسايل ناشي از عدم تعادلهاي منطقه اي، گام نخست شناخت و سطح بندي مناطق از نظر برخورداري در زمينه هاي مختلف است. در اين مطالعه، نوع پژوهش «توصيفي- تحليلي» مي باشد. بر اين اساس تعداد 45 شاخص از شاخص هاي توسعه كه شامل شاخص هاي فرهنگي، اقتصادي، شاخص هاي زيربنايي توسعه در نقاط روستايي شهرستان ها و شاخص هاي كالبدي در نقاط شهري شهرستان هاي استان اردبيل مي باشد، مورد ارزيابي قرار گرفته كه مبناي گردآوري آمار براي سال 1385 مي باشد. نتايج نشان مي دهد كه در ارتباط با شاخص هاي فرهنگي شهرستان هاي اردبيل، پارس آباد، گرمي، نير و مشگين شهر، در ارتباط با شاخص هاي اقتصادي، شهرستان هاي بيله سوار، گرمي و نمين، در ارتباط با شاخص هاي كالبدي در نقاط شهري، شهرستان گرمي و در ارتباط با شاخص هاي زيربنايي توسعه در نقاط روستايي شهرستان هاي اردبيل، خلخال، كوثر و نمين در گروه توسعه يافته قرار مي گيرند. تركيب نتايج نشان مي دهد كه شهرستان هاي نير و گرمي به ترتيب با امتياز 447/0 و 442/0 دو شهرستان توسعه يافته و شهرستان هاي اردبيل، بيله سوار و پارس آباد به ترتيب با امتياز 431/0، 421/0 و 418/0 شهرستان هاي درحال توسعه استان را شكل مي دهند. امتيازها در كليه شاخص هاي مطروحه براي شهرستان ها بكار رفته است.

One of the pillars of the development is its comprehensiveness and integration in terms of elimination of regional imbalances. Inequality and its dimensions are signs of non-development while in order to remove such deficiencies we need new attitudes in terms of distribution of development indicators in various levels. In order to solve the problems created by regional imbalances, the first step is to identifying and leveling the regions in terms of fruition at various fields. At this research type of study is Descriptive-Analytical. Accordingly, number of 45 indicators of development including cultural, economical, infrastructural indicators in rural places and physical indicators in urban centers of Ardebil province has been evaluated. The source of used data is census of 2006 year. The results displayed in terms of cultural indicators, the townships of Ardebil, Pars Abad, Germi, Nir and Meshkin shahr, in terms of economic indicators the townships of Bile savar, Germi and Namin, in terms of physical indicators in urban centers, the township of Germi and finally in terms of infrastructure indicators of development in rural places the townships of Ardebil, Khalkhal, Kowsar and Namin are placed in developed cohort. Combined results show which the townships of Nir and Germi respectively with the scores of 0.447 and 0.442 are two developed townships and the townships Ardebil, Bile Savar and Pars Abad respectively with the scores 0.431, 0.421 and 0.418 are three developing townships. Key words: Fuzzy sets, Fuzzy multi criteria analysis, Classical techniques, Development integrated indicators, Ardabil province.