بررسي‌تغييرات شاخص هاي سطح خاك و ويژگي هاي عملكردي مرتع در اثر شدت چرا و شخم اراضي (مطالعه موردي: مراتع ييلاقي پلور)

Management activities like grazing intensity and land cultivation effects rangelands characteristic. For sustainable utilization from rangeland information of changes is required we should knew these

فعاليت هاي مديريتي نظير شخم اراضي و شدت چرا تاثير زيادي بر مرتع مي گذارند . براي بهره برداري پايدار مرتع بايستي از اين تغييرات شناخت داشته باشيم. شاخص هاي سطح خاك و ويژگي هاي عملكردي مرتع به محقق كمك مي كند تا در مورد اثرات فعاليت هاي مديريتي قضاوت نمايد. از اين رو براي بررسي تاثير اين فعاليت ها بر روي مراتع مناطق نيمه خشك يك تيپ گياهي در منطقه پلور انتخاب شده و 5 تيمار مديريتي شامل3 شدت چرايي(سنگين، متوسط، سبك) ، اراضي شخم خورده و اراضي رها شده در آن مورد بررسي قرار گرفتند. منطقه چراي سبك به عنوان منطقه مرجع انتخاب شده و ساير تيمارها با آن مورد مقايسه قرار گرفتند. در هر يك از تيمارهاي مديريتي، اثر فعاليت هاي مديريتي بر روي خصوصيات سطح خاك و ويژگي هاي عملكردي مرتع با استفاده از روش آناليز عملكرد چشم انداز(LFA) مورد بررسي قرار گرفت. در اين روش براي تعيين 3 ويژگي عملكردي شامل: پايداري ، نفوذپذيري و چرخه عناصر از 11 شاخص سطح خاك كه عبارتند از: پوشش سطح زمين(ميزان حفاظت از سطح خاك)، پوشش تاجي/ يقه گياهان چند ساله، پوشش لاشبرگ و درجه تجزيه شدگي، پوشش كريپتوگام، خرد شدگي سله ها، نوع و شدت فرسايش، مواد رسوب گذاري شده، پستي و بلندي سطح خاك، مقاومت سطح خاك نسبت به فرسايش، آزمون پايداري خاك و بافت خاك استفاده شده است. در اثر اين فعاليت ها ويژگي ها و شاخص ها تغيير مي كنند. نتايج نشان داد كه شخم اراضي در پلور باعث كاهش مقادير ويژگيهاي عملكردي مرتع شده است. با افزايش شدت چرا،گياهان مرغوب حذف شده اند و در منطقه چرايي شديد تنها پوشش گياهي يكساله مستقر شده است. تخريب پوشش و لايه هاي سطحي خاك و پايداري خاك باعث افزايش فرسايش، ايجاد خندق و كاهش ويژگي هاي عملكردي مرتع شده است. در اراضي رها شده با توجه به استقرار يكنواخت پوشش گياهان يكساله مقادير ويژگي هاي عملكردي و شاخص هاي خاك بهبود يافته است

Management activities like grazing intensity and land cultivation effects rangelands characteristic. For sustainable utilization from rangeland information of changes is required we should knew these changes. Soil surface indicators and functional attributes help to judge about management impact. So for investigation on these activities effects in Mauntain rangeland, one vegetation community was selected in Pulor region. Five cases including: three grazing intensities (heavy, moderate and low), recently cultivated and relict areas that cultivated last two decades were assessed. Landscape function analysis (LFA) method was used to evaluate management effects on soil surface characteristics and rangeland functional attributes. In this method for determination of three functional attributes of stability, infiltration and nutrient cycling 11 soil surface indicators were considered. They are soil surface cover (soil protection from erosion), perennial canopy/basal cover, litter (cover, origin, degree of decomposition), cryptogam cover, crust brokenness, type and severity of erosion, deposited material, soil surface roughness, soil surface resistance to distribution, slake test (soil stability test) and texture were used. Based on results land cultivation reduced functional attributes. By increasing grazing intensity leave out palatable species and dominate annual in heavy grazing area. Vegetation and soil surface layer degradation increased soil erosion, created gully and reduced functional attributes. In relict area because of reestablishing homogenous annuals, soil indicators and functional attribute were improved.