عوامل موثر بر رقابت‌پذيري در ايران و كشورهاي جنوب‌غرب آسيا

Effective Factorsʹʹ Analysis on Competitiveness in Iran and South West Asian Countries

رقابت‌پذيري كه در سير تكويني نظريات مزيت و تحول در مفهوم رقابت ارايه مي‌شود به رشد مستمر بهره‌وري و درآمد سرانه در فرايند رقابت بين‌المللي تاكيد دارد. برآورد ميزان رقابت‌پذيري در اين مطالعه براساس اطلاعات مجمع جهاني اقتصاد كه درقالب سه محور برخورداري از نيازمندي‌هاي اساسي، كارايي و نوآوري ارايه مي‌شود با منظور نمودن متغيرهاي موثر براي كشورهاي منطقه جنوب‌غرب آسيا (حوزه مورد‌نظر در سند چشم‌انداز بيست ساله) و بكارگيري تكنيك پانل ديتا صورت گرفت. براساس برآورد مذكور، رتبه رقابت‌پذيري ايران بين كشورهاي مورد بررسي ? مي‌باشدكه نسبت به رقم ?? اعلام‌شده توسط مجمع جهاني اقتصاد وضعيت بهتري را نشان مي‌دهد. نتايج حاكي از آن است كه تاثير درآمدهاي نفتي در كشورهاي نفت‌خيز بر رقابت‌پذيري تنها از طريق محور برخورداري از نيازمندي‌هاي اساسي بوده و كشورهاي غيرنفتي با اتكا بر محور كارايي به افزايش رقابت‌پذيري پرداخته‌اند. تحليل رابطه بين عناصر تشكيل‌دهنده محور برخورداري از نيازمندي‌ها اساسي و محورهاي كارايي و نوآوري نشان مي‌دهد، عليرغم اينكه امتياز برخورداري از نيازمندي‌ها براي ايران نسبت به كشورهاي مورد بررسي در وضعيت بهتري قرار دارد، اما ايران عناصري از محور نيازمندي‌ها (از جمله آموزش اوليه و بهداشت) را داراست كه تاثير كمتري بر محور كارايي و نوآوري دارند.

Competitiveness, which is presented in the advantage theoriesʹ evolutionary and change in concept of competition, emphasizes the continuous growth of productivity & income per capita in international compeitition process. Estimation of competitiveness is done due to world economic forumʹs information, expressed in three sub indexes basic requirements, efficiency and innovation, and using effective variables for the south west Asian countries with panel data. According to this estimation Iran’s rank between the countries involved in this study is seven that in comparing to the rank announced by world economic forum’s (10) shows a better state. The results show that the effect of oil revenue in oil countries on competitiveness is just through basic requirements sub index and the non oil countries have improved their competitiveness through efficiency sub index. Analyzing the realtion between the basic requirements, efficiency and innovation’s components shows that although Iran’s basic requirements’ score is in a better state in comparing to other countries involved in this study but Iran has some components of basic requirements that have less effect on efficiency and innovation sub indexes (like primary education and health).