استقرار زيستگاه مصنوعي براساس جوامع زيستي در آبهاي استان هرمزگان (خليج فارس)

Study of biotic communities for artificial reef placement in Hormuzgan Province waters the Persian Gulf

جهت انتخاب بهترين محل استقرار زيستگاه مصنوعي در آبهاي خليج فارس، بستر دريا در محدوده استان هرمزگان (جنوب جزيره قشم تا جزيره هندورابي) به 10 ترانسكت و هر يك به 3 زير ترانسكت عرضي تقسيم و جهت بررسي از روش نمونه برداري تصادفي استفاده شد. در اين پژوهش فون و فلور بستر شامل جوامع مرجانها، جلبك‌ها، خيارهاي دريايي و علفهاي دريايي و عمق رسوب بستر از طريق عمليات غواصي مطالعه شد. نتايج حاصل از بررسي علف هاي دريايي در لايه هاي عمقي و ترانسكت هاي مورد مطالعه نشان داد كه علف‌ها در عمق كمتر از 10 متر در بندر مسن، بندر كنگ، جزيره كيش و بندر چيرويه وجود داشته و تنها در بندر مسن و بندر لنگه و جزيره كيش اين جوامع در اعماق 10تا 20 متر ديده شدند، جلبكهاي دريايي در عمق كمتر از 10 متر بندر مسن با نام محلي شيب دراز در حوزه جزيره قشم و بخشي از شهرستان بندر لنگه مشاهده شد. نتايج حاصل از مطالعه جوامع مرجانها و خيارهاي دريايي، بيانگر وجود مرجان شاخ گوزني (.Acropora sp)، در اسكله بهمن قشم، بندر مسن و بندر بستانه و مرجان مغزي (Porites sp.)، در جزيره هنگام بوده و از جوامع خيارهاي دريايي زيستگاه گونه Holothuria sp. در اسكله بهمن قشم و شهرستان بندر لنگه و زيستگاه گونه Stichopus sp. در جزيره هنگام در عمق كمتر از 10 متر ديده شد. نتايج نشان داد كه اين جوامع از الگوي پراكنش لكه‌اي تبعيت مي‌نمايند. جهت ترسيم نقشه پراكنش آبزيان مطالعه شده از برنامه نرم‌افزاري GIS استفاده شد. نتايج حاصل از آزمون آناليز واريانس يك طرفه آزمون توكي، درخصوص بررسي ميزان عمق رسوب توسط ميله مدرج در ترانسكت‌هاي مختلف نشان داد كه بين ميزان رسوب عمق كمتر از 10 متر بندر صلخ، با عمقهاي مشابه، همچنين بين ميزان رسوب عمق كمتر از 10 متر با ميزان رسوب عمق 10 تا 20 متر در ساير نقاط اختلاف معني‌داري وجود دارد (05/0P < ). نتايج حاصل از بررسي عمق رسوبات و زيستگاههاي مورد بررسي نشان داد كه لايه‌هاي عمقي 10 تا 20 متر، در حوزه شهرستان بندرلنگه و حوزه بندرلنگه تا جزيره هندورابي به جز بندر كنگ و بندر چيرويه نسبت به حوزه جنوب جزيره قشم مناطق مستعدتري براي استقرار زيستگاههاي مصنوعي مي‌باشند.

Persian Gulf waters (Hormozgan province) in order to determine the best location for installation of artificial reefs was studied from December 2006 to March 2007 seasonally. For this purpose, total area were stratified to 10 transects and each transect was divided to three stations ((station 1(Waters of below 10m), station 2(waters between 10 – 20m) and station 3(waters between 20 – 30 m)).Habitats of fauna and flora ( including communities of corals, seaweeds , sea cucumbers and sea grasses) , estimation of sedimentation depth by using of SCUBA diving method were studied in each transect and subtransect for determination the best place to installation artificial reefs. Sea grass communities were existed in some of places of station No. one in Bandar Mesan, Bandar Lengeh, Kish Island and Bandar Chirooyeh transects, and only these communities were observed in station No. two in Bandar Mesan, Bandar Lengeh and Kish Island transects. Also seaweed habitats were existed in station No. one in Bandar Mesan transect (that its local name is ship deraz) and some of areas in Bandar Lengeh transect. The study of coral and sea cucumber communities has indicated that there were existed Acropora sp. habitats in Bahman jetty, Bandar Mesan and Bandar Bostaneh transects , Porites sp. habitat in Hengam island transect , Holothuria sp. habitats in Bandar masen and Bandar lengeh transects and Stichopus sp. habitat in Hengam island transect that whole of them were observed in station No. one in their transects. These communities had patchiness system. Distribution map of these communities was drawn by GIS software. Calculated sedimentation depth by using of degree bar in different transects has demonstrated that there were statistically significant between station No. one in Bandar salakh transect and same stations in other transects, also between station No. two and station No. three in other transects (P < 0.05). The result of sedimentation depth study has determined that station No. two in Bandar Lengeh area and Bandar lengeh until Hendurabi island area except Bandar Kong and Bandar Chirooyeh transects were recognized as the best for artificial reefs installation.