بررسي فقهي حقوقي رضايت آگاهانه‌ي بيمار و وظيفه‌ي اطلاع‌رساني پزشك (با مطالعه‌ي تطبيقي در حقوق انگليس و فرانسه)

Legal and jurisprudential study of patient`s informed consent and physician`s duty of notification: a comparison between Iranian, English and French law

امروزه، به‌دليل پيچيدگي معالجات پزشكي، اطلاع رساني به بيمار راجع به درصد احتمال موفقيت درمان، خطرات احتمالي، عوارض جانبي معالجه و... جز لاينفك قراردادهاي درمان به‌حساب مي آيد. محروميت از چنين اطلاعاتي را مي توان به‌عنوان مانعي اساسي در تحصيل رضايت آگاهانه تلقي كرد. روشن است اقدام به درمان اشخاص يا انجام عمليات جراحي بدون رضايت آنان يا اولياي قانوني مي‌تواند مسووليت مدني و كيفري براي پزشك معالج در پي داشته باشد. ولي بحث مهم در اين‌جا مربوط به موردي است كه بيمار بدون اين‌كه درباره‌ي ماهيت، هدف و پيامدهاي درمان از سوي پزشك يا تيم درمان اطلاع‌رساني شود به امر درمان رضايت دهد. و اين‌كه آيا چنين رضايتي مي‌تواند نافذ بوده و به امر درمان مشروعيت بخشد يا خير؟ اين مقاله به مطالعه‌ي تطبيقي رضايت آگاهانه پرداخته است و نويسندگان وظيفه‌ي اطلاع‌رساني از جانب پزشكان را كه در اخذ رضايت آگاهانه‌ي بيمار و مشروعيت درمان تاثير بسزايي دارد، در سه نظام حقوقي ايران، انگليس و فرانسه مورد مطالعه قرار داده، و در پايان در راستاي حفظ حقوق بيماران پيشنهادهايي را ارايه كرده‌اند.

Because of complications of medical treatments, informing patients about the rate of treatment success, potential risks, and side- effects, is considered as an indispensable part of treatment contracts. Patients’ deprivation of this information can be considered as a major obstacle in obtaining informed consent. Clearly treatment without patients’ or their legal guardians informed consent may lead to civil and penal liability for the physicians. Consenting without getting enough information about the disease, and its treatment is the most important issue in this regard. Now can such consent be valid and legalize the treatment or not? In this article informed consent and the physicians duty of informing patients are compared in three legal systems of Iran, England and France and then the physicians’ duty of notification will be analyzed and some suggestions for safeguarding patients rights will be offered.