استفاده از سه روش نزديكترين همسايه، تابع K رايپلي و ميانگين مربعات در تعيين الگوي پراكنش گونه تاغ Haloxylon ammodenderon C.A.Mey) در منطقه حفاظت‌شده سياه‌كوه استان يزد

جوامع تاغ (Haloxylon sp.) پوشش‌هاي درختچه‌اي مهمي در مناطق بياباني ايران هستند كه مطالعه خصوصيات آنها به‌ويژه در مورد تراكم و الگوي پراكنش با توجه به نقش فوق‌العاده‌شان در حفاظت خاك و ايجاد بستر حيات‌وحش بسيار قابل توجه مي‌باشد. در اين مطالعه يك قطعه 10 هكتاري درختچه‌زار طبيعي تاغ در منطقه حفاظت ‌شده سياه‌كوه استان يزد انتخاب و در قالب 111 كوادرات 30×30 متري به‌طور كامل مورد اندازه‌گيري قرار گرفت. در اين كوادرات‌ها علاوه بر نوع گونه، قطرهاي بزرگ و كوچك تاج و موقعيت مكاني تمامي پايه‌ها از طريق اندازه‌گيري فاصله و آزيموت آنها نسبت به يكي از گوشه‌هاي هر كوادرات، ثبت گرديد. سپس به‌كمك نرم‌افزار ArcMap نقشه موقعيت مكاني درختان ترسيم و الگوي پراكنش با سه روش نزديكترين همسايه، تابع K رايپلي و ميانگين مربعات كه حالتي از روش كوادرات واريانس است، تعيين شد. براساس نتايج روش نزديكترين همسايه، الگوي پراكنش پايه‌ها در اين جوامع تصادفي (Random) است. دو روش ديگر نيز نشان دادند كه الگو تصادفي بوده و با افزايش فاصله از پايه‌ها به بيش از 10 متر، تجمعي (كپه‌اي) مي‌شود. از برآيند اين سه روش، الگوي پراكنش تصادفي ارزيابي مي‌گردد كه با افزايش مقياس (فاصله از پايه‌ها) به‌سمت حالت كپه‌اي تمايل پيدا مي‌كند. به‌نظر مي‌رسد شرايط يكنواخت رويشگاهي در اين منطقه، مهمترين عامل ايجاد الگوي تصادفي در مقياس كوچك براي درختچه‌هاي تاغ بوده است. در مقياس بزرگتر درختچه ها در فواصل دور از كوير تراكم بيشتري داشته و الگو به‌سمت كپه اي تغيير مي يابد.

Saxaul (Haloxylon ammodenderon C.A.Mey) communities are important part of vegetations in central deserts of Iran. Due to their protective and conservative role specially in providing habitat for wildlife and soil erosion control, any research about them has an outstanding worth. In this research, primarily a 10 ha shrub-land of Saxaul in Siahkooh of Yazd was selected and fully callipered in 30×30 meters quadrates. In each quadrate, species, crown diameters, distance and azimuth from left downside angle were measured. Stem map of all plants was drawn by ArcMap software. Then spatial pattern of plants was determined by three methods: i) Nearest Neighbor, ii) Ripley’s K- function and iii) mean square method which is a kind of quadrat variance methods. Results of Nearest Neighbor method showed that, spatial pattern of plants is random. Other methods showed that spatial pattern is random, but by increasing the distance over 10 meters, the pattern tended to be clumped. Overall, the spatial pattern of Saxaul was random and tended to be clumped by increasing the distance. It seems that homogenous site conditions are the most important causes of random pattern for Saxaul species in small scale. In larger scale (far from playa), Saxaul shrubs were more dense and the spatial pattern tended to be clumped.