تجزيه ژنتيكي براي برخي از صفات مرتبط با تحمل به خشكي در ارقام گندم نان

Genetic analysis of some related characters to drought tolerancein bread wheat cultivars

اين مطالعه به منظور تعيين سهم ژنتيكي صفات موثر در تحمل به تنش خشكي در 14 لاين و رقم كه از جنبه واكنش به خشكي در دو گروه متحمل و حساس قرار گرفته بودند، در دو شرايط تنش رطوبتي و رطوبت كافي در قالب دو آزمايش جداگانه به صورت طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرديد. تجزيه واريانس مركب براساس طرح دو كاروليناي شمالي براي صفات اندازه گيري نشان داد كه اثر ژنوتيپ والد نر در دو شرايط رطوبتي تنش و غير تنش براي همه F شده در نسل 1 صفات به جز اجزا عملكرد دانه شامل تعداد دانه در سنبله و بوته معني دار بود. قابليت تركيب پذيري عمومي ارقام در شرايط تنش رطوبتي متفاوت بود و براي بيشتر صفات اثر متقابل معني داري با محيط وجود داشت. در شرايط غيرتنش، برآوردهاي وراثت پذيري خصوصي صفات به دليل وجود اثر متقابل ژنوتيپ در محيط بيش تر از شرايط تنش بودند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه براي موثرتر بودن برنامه هاي به نژادي در تحمل به تنش خشكي، لازم است گزينش در دو شرايط بدون تنش و با تنش رطوبتي انجام گردد. شاخص برداشت نيز به عنوان معياري قوي در غربال ژنوتيپ ها براي تحمل به تنش خشكي معرفي مي گردد.

This study was conducted to evaluate the genetically effective traits that related to drought tolernace using 14 bread wheat lines and cultivars where in previous experiment clusterd into two resistant and susceptible groups under non-stress and stress conditions using randomized complete block design replicated three times. The combined analysis based on north carolina desing II for studied triats in F1 generation revealed that the genotypice effect of male parents in two conditions, drought and irrigated, was significant for all traits with the exception of grain yield components including number of grain per spike and plant. The general combining ability (GCA) effects of cultivars were changed with decreasing of water availability. For most of the traits, the GCA × environment effect was significant. The estimates of narrow-sense heritability in two different moisture treatments revealed greater estimates for non stress than drought stress conditions due to genotype × environment interactions. The results revealed that for effectiveness of breeding program in drought stress, selection can be made under both full irrigated and water stress conditions. Harvest Index be suggested as powerful trait for screening of genotypes for drought stress tolerance. Keywords: Triticum aestivum; Drought stress; Genetic analysis