بررسي عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ هاي كرچك

Survey of yield and yield components of castor bean genotypes

به منظـور ارزيابي خصوصيات رويشي، عملكــرد، اجــزاي عملكرد و مقدار روغن 12 ژنوتيپ كرچك در شرايط اقليمي استان آذربايجان شرقي آزمـايشي در قالب طـرح بلوك?هاي كامل تصـادفي در سه تكـرار طي سـال زراعي 1387- 1386 در هاديشهر شهرستان جلفا اجرا و صفات تعداد دانه در خوشه اصلي و خوشه هاي فرعي درجه يك، وزن دانـه خوشه اصلي و خوشه هاي فرعي درجه يك، درصد و ميزان عملكرد روغن، وزن صد دانه در خوشه اصلي و خوشه هاي فرعي درجه يك، عملكرد دانه، بيولــوژيك و شاخص برداشـت دانـه اندازه گيـري شـدند. نتايج حاصله نشـان دادند كه ژنوتيـپ ها از نظر عملكرد دانه، روغن و اكثـر صفات اندازه گيري شده از لحاظ آماري اختلاف معني داري با همديگر دارند و تنوع ژنتيكي ميان آنها قابل مشاهده است. ژنوتيپ آشتيان 1 در اكثر صفات، به جز وزن صد دانه در خوشه اصلي و خوشه?هاي فرعي درجه يك، درصد روغن و شاخص برداشت، نسبت به ساير ژنوتيپ ها به طور معني داري بالاتر بود. از نظر درصد روغن، ژنوتيپ هاي شهرضا 1 و آشتيان 2 به ترتيب با 88/52 و 48/52 بالاترين مقـدار را به خود اختصاص دادند. به دليل پايين بودن عملكـرد دانه در ژنوتيـپ شهرضا 1، عملكرد روغن نيز پايين بود. ولي، در ژنوتيپ آشتيان 2 درصد بالاي روغن، عملكـرد پايين تر دانه را جبـران و اين ژنوتيپ نيز مانند ژنوتيپ آشتيان 1 در عملكرد روغن نسبت به ساير ژنوتيـپ ها برتـري داشت. با توجه به نتـايج به دست آمـده در اين آزمايش چنين به نظر مي رسد مي تــوان ژنوتيـپ هاي آشتيان 1، آشتيان 2 و شهرضا 2 را جهت كشت در منطقه مورد آزمايش و مناطق مشابه توصيه نمود.

To evaluate the growth characteristics, yield, its components and oil content of castor bean (Ricinus communis L.) genotypes in East Azerbaijan an experiment was conducted as randomized complete block design with three replications during 2007 – 2008 in Hadishahr of Jolfa. Seed weight per plant on main and secondary spike, oil yield and its percentage, 100 seeds weight per main and secondary spike, biological yield and harvest index were assessed. The results showed that seed and oil yields and most of characteristics were significantly different among castor bean genotypes. Ashtiyan 1 had higher values for most traits except 100 seeds weight per main and secondary spike, length of main stem, oil percentage and harvest index, with respect to other genotypes. Oil percentage, was higher in Shahreza 1 and Ashtiyan 2 genotypes than other genotypes. Low oil yield of Shahreza 1 genotypes was due to low seed yield. But in Ashtiyan 2 genotype high oil percentage amends low seed yield and this genotype like genotype Ashtiyan 1 had preference with respect to other genotypes in oil yield. It seems that Ashtiyan 1, Ashtiyan 2, and Shahreza 2 genotypes are suitble for cultivation in Hadishahr areas.