مطالعه قابليت توليد چوب گونه‌ها و كلن‌هاي مختلف صنوبر در اراضي جنگلي شمال (مطالعه موردي: منطقه سياهكل گيلان)

مرحله نخست طرح تحقيقاتي استقرار و سازگاري گونه و كلن‌هاي مختلف صنوبر در اراضي جنگلي شمال در سال 1371 شروع و در سال 1385 نيز خاتمه يافته است. تيمارهاي اين تحقيق شامل شش گونه و كلن صنوبر و يك گونه بومي جنگلي بوده كه عبارتند از: Populus deltoides 77/51، P.d.69/55، P.e.45/51، P.e.I-214، P.trichocarpa، P.simonii و Acer velutinum. مساحت عرصه اجراي اين طرح تحقيقاتي 2 هكتار بوده كه در نواحي جنگلي منطقه كولاك‌آور شهرستان سياهكل قرار دارد. نهالهاي مورد نياز در ايستگاه تحقيقات صنوبر صفرابسته توليد و پس از انتخاب و آماده‌سازي زمين كشت گرديد. قالب آماري طرح، بلوك‌هاي كامل تصادفي بود كه در سه تكرار و هفت تيمار انجام شد. تعداد درختان در هر قطعه آزمايشي 25 اصله و فاصله آنها از يكديگر 4 متر بود، ولي در محاسبات آماري فقط داده‌هاي حاصل از 9 درخت مياني هر قطعه در تجزيه و تحليلها استفاده شد. در پايان هر فصل رويشي، مشخصه‌هاي قطر برابرسينه و ارتفاع درختان اندازه‌گيري شدند. در پايان اجراي طرح و با استفاده از ميانگين‌هاي بدست آمده از اندازه‌گيريها، ميزان رويش و توليد چوب صنوبر بدست آمد. نتايج اين بررسي نشان داد كه كلن‌هاي مقايسه شده در چهار گروه دسته‌بندي شدند. كلن P.e.45/51 و گونه P.trichocarpa به‌ترتيب با توليد ساليانه 7/5 و 6/4 مترمكعب در هكتار و در سال در گروه نخست و دوم قرار گرفتند. گونه پلت (شاهد) با 53/0 مترمكعب در هكتار و در سال در گروه آخر قرار گرفت. از بين صنوبر‌هاي مورد مطالعه، گونه سيموني با 65/0 مترمكعب در هكتار و در سال، كم‌توانترين گونه صنوبر از نظر توليد چوب تشخيص داده شد. مقايسه ميانگين رويش متوسط ساليانه و جاري نيز همانند گروه‌بندي رويش كل بود.

First phase of research project for establishment and adaptation of different poplar species and clones in northern Iran was started on 1992 and lasts for 15 years. The studied species include Populus deltoides 77/51, P.d.69/55, Populus euramericana I-214, P.e.45/51, P. simonii, P. trichocarpa and the native maple (Acer velutinum) as control species. seedlings were prepared in the Safrabasteh research station and then planted with three replications in 2 ha research area at Siahkal in Guilan province. Each plot contained 25 trees with 4 m × 4 m spacing. Results showed that P.e.45/51 and P. trichocarpa had the least mortality rate and the maximum diameter, height and volume, whereas the native maple (control species) showed the minimum diameter, height and volume. The mean annual volume increment of P.e.45/51 was calculated to 5.7 m3/ha/y in contrast to Acer velutinum with 0.53 m3/ha/y. Among the poplars, P. simonii was the weakest species and produced 0.65 m3 wood in hectare and year.