بررسي كارايي روش ثبت كمي پديده‌شناسي در مقايسه با ساير روشهاي موجود در گونه زيتون (Olea europaea L.)

وقايعي كه به‌صورت ادواري در زندگي موجود زنده رخ مي‌دهند، در مطالعه پديده‌شناسي بررسي مي‌شوند. دانستن رويدادهاي پديده‌شناختي براي بسياري از مطالعات و بررسي‌ها از جمله اجراي طرحهاي جنگل‌داري و تيپ‌بندي در جنگل‌شناسي، تجديدحيات طبيعي، تنظيم برنامه‌هاي چراي دام، انتخاب گونه در احداث پارك و آرايش باغ اهميت دارد. مشكلات عمده تغييرات اقليمي در جهان موجب توجه روزافزون به پديده‌شناسي و توسعه مطالعات در اين زمينه شده است. براساس منابع موجود، دو روش اصلي ثبت رويدادهاي پديده‌شناسي شامل روش توصيفي و روش سنجش از دوري وجود دارد. در اين مقاله محاسن و معايب اين روشها بررسي و همچنين كارايي روش نوين كمي براساس تغييرات رنگ برگها و ميوه‌ها با استفاده از يك مطالعه موردي بر روي گونه زيتون (Olea europaea L.) مورد بررسي قرار گرفت. در روش پيشنهادي، عكس‌برداري از اجزاي گياهي (برگ و ميوه) در طول فواصل زماني حداقل هر دو هفته يك بار صورت گرفت. با استفاده از نرم‌افزار فتوشاپ، رنگ اجزاي گياهي يكنواخت شده و سپس رقم كانال رنگي آنها تعيين گرديد. سپس درصد هر يك از كانال‌هاي رنگ تعيين شد و نمودار آنها در طول زمان مورد تحليل قرار گرفت. نتيجه اجراي اين روش، تعيين زمان دقيق تحولات گياهي را در پي داشت. از طريق تحليل عكسهاي سري زماني اجزاي گياهي، تغييرات رنگ برگ و ميوه تعيين مي‌شود، بنابراين مي‌توان تغييرات پديده‌شناسي را به‌صورت كمي بررسي نمود. كمي‌سازي رنگ و تغييرات آن با كانال‌هاي رنگي قرمز- آبي- سبز (RGB) در وقايع پديده‌شناسي، ضمن تسهيل بيان اين خصوصيت كيفي، امكان تبادل نتايج حاصل از تحقيق را به‌صورت كمي فراهم مي‌نمايد. در روش توصيفي كه متداولترين روش ثبت پديده‌شناسي است، نظريات مشاهده‌گر تا حد زيادي مي‌تواند سبب بروز خطاهايي در زمان مشاهده و ثبت مراحل گردد. روش سنجش از دوري براي پايش شرايط محيطي در سطح وسيع و پايش واكنش پوشش گياهي به تغييرات اقليمي جهاني مناسب است، ولي در حال حاضر براي مطالعه در سطوح كوچك مناسب نيست. روش كمي نوين اشاره شده، علاوه بر تعيين زمان دقيق هر يك از مراحل پديده‌شناسي، مي‌تواند در ساير حوزه‌هاي علوم از جمله خاك‌شناسي، زمين‌شناسي، باغباني و غيره نيز بكار رود.

Phenology describes the phenomena that happen periodically in the life of living creatures. The differences between the appearance of this phenomena result in phenology behavioral patterns. The phonological studies are important for many applications such as typology in silviculture, afforestation, natural regeneration, livestock grazing planning, and species selection for park designing and decorating. Detecting changes in phenology of plant species receives more attention due to undergoing current climate changes studies. According to the literature, there are two main methods for registering phonological events including descriptive and remote sensing approaches. In this paper the advantages and disadvantages of these methods are discussed, and a new quantitative method based on the leaves and fruits colours changes is proposed. A case study on Olea europaea L. was used to describe the quantitative methods. In the proposed quantitative method, imaging of the plant parts (Leaf and fruit) was done in every other week intervals. Using smudge tools in Photoshop software, the colour of each part of the plant were uniformed and their RGB digits were assessed. Then the percentage of each colour channels was determined and their diagrams of changes during the time were analyzed. This method results in an exact determination of the plant transformation. The studied method analyzes image series of plant parts to detect color changes; hence, it provides a base to study of phenological changes in a quantitative manner. By detecting the RGB digital number, it is easy to report the exact color and it provides a comparable bases. Descriptive method is the most common way for phenology studies. In this method, viewpoints of the observer extremely affect the result and may cause misreporting during an observation or recording. The remote sensing method is more appropriate to be used in large scales environmental condition monitoring programs and also for vegetation responses to universal continental changes. This method is not suitable for small scales studies. The RGB based reporting system can be useful in other field of studies such as pedology, geology, horticulture and so on.