پايان بندي در داستان با رويكرد ادبيات تعليمي

The act of ending in the story with a didactic literature approach

به طور كلي كنش روايتي يك داستان را مي توان بين دو وضعيت آغازين و پاياني در نظر گرفت. با وجود اهميتي كه دو عنصر آغاز و پايان به ويژه در مباحث داستان‌نويسي مدرن دارند، در مقالات و گفتارهاي مربوط به داستان نويسي فارسي تقريبا هيچ گونه توجهي به اين موضوع نشده است. در اين ميان گفت وگو درباره پايان بندي داستان به طور كلي نسبت به گفتارهايي كه آغاز روايت را مورد بررسي قرار داده است، بيشتر مورد غفلت واقع شده است. پايان بندي در حوزه هاي مختلف هنر، از سينما گرفته تا موسيقي و نقاشي و معماري تا برسد به داستان و شعر، به طور طبيعي مورد توجه هنرمند بوده است؛ اما در حوزه نظريه هاي نقد، اگرچه اصطلاح پايان بندي، اصطلاحي كهنه و قديمي به شمار نمي آيد، در گفتارها و مقالات فارسي، خصوصاً در حوزه داستان و روايت، تقريبا هيچ مقاله مستقلي را نمي توان يافت كه به مقوله پايان بندي پرداخته باشد؛ در حالي كه در ميان مقالات جهاني، خصوصاً در زمينه ادبيات، موضوع پايان‌بندي، جزو مباحث رايج و گسترده نقد داستان است. بسياري از شاهكارهاي منظوم و منثور ادب فارسي جنبه تعليمي دارند؛ به اين معنا كه هدف اصلي گوينده از داستان، بيان نتيجه است و ارتباط منطقي و تنگاتنگي ميان داستان و نتيجه اي كه از آن گرفته مي شود، برقرار است. در نوشتار حاضر، بررسي اين عنصر در روايت كلاسيك(قصّه، حكايت، افسانه) و داستان مدرن و پيوند آن با پيرنگ داستان مورد توجه قرار گرفته است و تلاش شده است سير تاريخي اين عنصر و تحولات معنايي آن از منظر ديدگاه هاي مختلف منتقدان مورد نقد و بررسي قرار گيرد.

Generally speaking, the narrative action of a story is determined through two states of beginning and ending. Although these two elements play important roles in the subjects of modern writing story, in articles and speeches related to farsi writing story nearly no attention has been paid to them. In Farsi writing story we see too much negligence concerning story enduing in comparison to story beginning. The act of ending in different fields of arts ranging from cinema music, painting, and archetecture to story and poetry have been the center of attention for an artist. However, in the field of the theories of criticism the term of ending isnʹt an old one. In farsi speeches and articles specially in the field of story and narration you wonʹt find any independence article about ending. However, among global articles especially in the field of literature the subject of ending is among the frequently used ones in literary criticism. Many prose and verse masterpieces of farsi literature have didactic aspects that is, the main aim of story teller is to express the result, therefore there is a logical relation between the story and the result taken from it. In the present article, the envestigation of ending in the classic narration (story, anecdot fable) and modern story and its relationship with the story plot have been examined. The attempt in this article is to investigate the historical course of this element and its semantic evolution from criticsʹ point of view.