مطالعه پذيرفتاري مغناطيسي در برخي خاك‏هاي اكوييك و غيراكوييك استان فارس

A Study of Magnetic Susceptibility in Some Aquic and Non-aquic Soils of Fars Province

وضعيت زهكشي خاك اثرات مهمي بر خصوصيات شيميايي خاك به ويژه بر نوع و ميزان اكسيدهاي آهن دارد. پذيرفتاري مغناطيسي (?) خاك ارتباط مناسبي با وضعيت زهكشي آن دارد. جهت تعيين اثر وضعيت زهكشي خاك بر پذيرفتاري مغناطيسي و اشكال شيميايي اكسيد آهن، هشت خاكرخ در چهار منطقه با رژيم‏هاي رطوبتي اكوييك و غيراكوييك در استان فارس مورد مطالعه قرار گرفتند. ارتباط مثبت و معني داري ميان ? و آهن عصاره گيري شده با دي تيونيت (Fed) در خاك ها مشاهده گرديد. خاك هاي اكوييك داراي ? به مراتب كمتري نسبت به خاك‏هاي غيراكوييك بوده اند (9/19 در مقابل 5/32). در اكثر خاكرخ‏ها با افزايش عمق، ميزان ? كاهش يافته است كه اين امر احتمالاً به دليل تشكيل پدوژنيك كاني‏هاي فري مگنتيك در سطح خاك مي‏باشد (31 در مقابل 6/19). خاك‏هاي اكوييك 41% و خاك‏هاي غيراكوييك 64% از پذيرفتاري مغناطيسي خود را پس از تيمار دي تيونيت (CBD) از دست دادندكه بيانگر اختلاف در منشاي ? بوده است. حرارت دهي متوالي نمونه‏هاي خاك تا دماي 550 درجه سانتيگراد موجب افزايش بيشتر پذيرفتاري مغناطيسي خاك هاي اكوييك نسبت به غير اكوييك گرديد (451% در مقابل 155%). اين امر احتمالاً به دليل تبديل كاني‏هاي كنتد آنتي فرومغناطيس به فري مغناطيس بوده است. افزايش دما از 550 تا 700 درجه سانتيگراد در هر دو گروه خاك موجب كاهش حدود 100 درصدي ? گرديد..

Soil drainage conditions significantly affect the chemical properties of soil, particularly type and the extent of iron oxides. Soil magnetic susceptibility (?) has a close relationship with drainage conditions. Eight soil profiles, in four regions of Fars province, with aquic and non-aquic soil moisture regimes were studied to determine the effect of drainage conditions on ? and on chemical forms of Fe-oxide. A positive and significant correlation was noticed between ? and Fed. Aquic soils bore distinctly lower ?s than non-aquic soils (19.9 vs. 32.5). Magnetic susceptibility of surface horizons was greater than that of sub-surface horizons in most of the soils (31 vs. 19.6), which is probably a result of pedogenic formation of ferrimagnetic minerals in soil surface. Aquic and non-aquic soil lost 41 and 64 percent of their ? after CBD extraction, reflecting differences in the source of ?. Sequential heating of soil samples upto 550 °C resulted in more enhancement of ?, in aquic soils as compared with non-aquic soils, (451% vs. 155%) which was attributed to the conversion of canted antiferromagnetic minerals to ferromagnetic ones. The value of ? decreased when heated from 550 to 700 °C (about 100% in both soil groups).