مطالعه ميكرومورفولوژيك تكامل افق آرجيليك در خاك هاي لسي نواحي مرطوب و نيمه مرطوب جنوب غرب استان گلستان

Micromorphology of Argillic Horizon Developed on Loess Derived Soils in Humid and Sub Humid Regions of South Western Golestan Province

اين تحقيق بر روي افق‌هاي آرجيليك خاك‌هاي لسي مناطق مرطوب و نيمه مرطوب جنوب غربي استان گلستان با رژيم‌هاي رطوبتي زريك و يوديك و حرارتي ترميك و مزيك صورت گرفته است. خاك‌هاي مورد مطالعه شامل گروه‌هاي بزرگ Hapludalfs و Haploxeralfs از راسته Alfisols مي‌باشند. آبشويي، پايداري سطوح، پوشش گياهي، ساختمان و زهكشي مناسب، شرايط مطلوبي را براي حركت ذرات رس به عمق پروفيل خاك و تشكيل افق آرجيليك فراهم نموده است. مهمترين عوارض ميكرومورفولوژيك مشاهده شده پوشش هاي رسي و نواحي تخليه آهك بودند. پوسته هاي رسي در بي فابريك هاي كريستاليتيك-لكه اي و لكه اي همراه با كاني هاي اسمكتيت و ورمي كوليت مشاهده شده اند. پوشش هاي رسي ضخيم و آرايش يافته همراه با كاني ورمي كوليت، فرم پرشدگي و هيپوكوتينگ آهك و حداكثر نواحي تخليه آهك ديده شده است. كاني هاي رسي اسمكتيت و ورمي كوليت، خاصيت انقباض و انبساط و ميزان بارش در مقدار پوشش هاي رسي موثر بوده است. غالب بودن كاني ورمي كوليت در افق هاي خوب توسعه يافته باعث كاهش خاصيت انقباض و انبساط و افزايش مقدار پوشش رسي شده است. مقدار بالاي كربنات و بي فابريك كريستاليتيك در افق هاي زيرين ناشي از فرآيند تجمع مجدد آهك است كه اين فرضيه به وسيله كانال هاي پوشيده شده توسط كلسيت اثبات مي شود. آناليز هر يك از پارامتر هاي شاخص تكاملي MISECA نشان مي دهد كه پوشش هاي رسي و نواحي تخليه آهك تاثير گذارترين فاكتور ها در تحول افق هاي آرجيليك مورد مطالعه بوده اند. نتايج همچنين نشان داده است كه علاوه بر اقليم، نوع و مقدار كاني هاي رسي نيز در تحول افق هاي آرجيليك موثر بوده اند.

Development of argillic horizon in loess derived soils under Xeric and Udic soil moisture regimes was studied in Golestan Province. Soils were classified as Hapludalfs and Haploxeralfs. High leaching, stability of the surface, forest vegetation,structure and well drainage conditions provide appropriate conditions for clay migration through the profile and formation of argillic horizons. In the studied soils, the main observed pedofeatures were clay coatings and decalcified zones. Clay coatings were observed mainly in soils with crystallitic-speckled and speckled b-fabric, with smectite and vermiculite as dominant clay minerals. Laminated and thick clay coatings were seen in vermiculitic soils along with calcite infillings, hypocoatings and dominantly decalcified zones. Type of clay minerals, shrink/swell properties, and level of precipitation are factors affecting the abundance of clay coatings. In the well-developed horizons, the occurrence of vermiculite clay mineral has reduced the shrink/swell potential and increased the amount of clay coatings. A high carbonate content (CaCO3) in the lower horizons was the result of re-calcification processes. This hypothesis is supported by the more extensive amounts of CaCO3 in lower horizons than in the upper horizons as well as calcite coatings along the channels and voids. Parameter analysis through MISECA development index showed that clay coatings and calcite depletion pedofeatures were the major factors of MISECA index for the development of argillic horizons. Moreover, results showed that, in addition to the climate factor, extent and kind of clay minerals affected the development of the argillic horizons.