بررسي روند تحولات اقتصاد سايه اي در ايران (مقايسه نرم-افزار هاي مدل سازي آموس گرافيك و ليزرل )

Shadow Economy Trends in Iran A Comparative Study Using Amos and Lisrel

در مقاله حاضر، ضمن ارايه چارچوب مفهومي مشخص براي تعريف و اندازه گيري اقتصاد سايه، تلاش شده ضمن تعريف دقيق، به برآورد حجم و روند آن طي سال هاي 86-1354 بر اساس تعريف صورت گرفته، پرداخته شود. همچنين به رويكردهاي مستقيم و غير مستقيم موجود جهت تخمين اقتصاد سايه به منظور آشنايي با نقاط قوت و ضعف هر روش و آشكار شدن برتري رويكرد به كار رفته در اين اشاره مختصري پژوهش، شده است. با توجه به اينكه تمامي پژوهش هاي انجام شده با رويكرد متغير پنهان، به منظور تخمين روند و حجم اقتصاد سايه از نرم افزار ليزرل استفاده شده، مقاله حاضر، اولين مقاله اي است كه به بررسي تحولات اقتصاد سايه، با كاربرد نرم افزارهاي مدل سازي آموس گرافيك و ليزرل و مقايسه مراحل انجام و خروجي دو نرم افزار مي پردازد. همچنين در مقاله حاضر، براي اولين بار علاوه بر بررسي اثرات مستقيم متغيرهاي علي اقتصاد سايه ، به بررسي اثر برهم كنش اين متغيرها بر متغير پنهان اقتصاد سايه پرداخته شده است.

In this article, after defining a conceptional framework for defining and measuring shadow economy in Iran a close attention is also paid to a more precise definition of shadow economy itself. It is also tried to estimate itʹs changing process and size during 1975-2007 based on the new definition. Direct and indirect approaches are also briefly discussed to estimate the shadow economy. Then, the strengths and weaknesses of each method are pointed out. So far, almost all of the researches carried out in Iran regarding estimation of shadow economy have mainly focused on structural equation modeling approach using Lisrel. Here in this paper for the first time both structural equation modeling software programs of Amos Graphics and Lisrel are applied to estimate the shadow economy in Iran. A comparison of the process and output of both software packages is also done in this research. Finally, in addition to investigating the direct effects of the causal variables, the interactional effects of them on latent variable of the shadow economy are also analyzed.