تجزيه و تحليل همبستگي و ضرايب مسير صفات مورفولوژيك مرتبط با عملكرد لاين هاي دابل هاپلوييد جو در شرايط تنش خشكي و نرمال

Correlation and path analysis of morphological traits associated with grain yield in drought stress and non-stress conditions in barley

به منظور مطالعه روابط بين صفات مورفولوژيك با عملكرد دانه و تعيين اجزاي موثر و سهم هر يك از صفات مورد بررسي بر عملكرد دانه جو در شرايط آبي و تنش خشكي، آزمايشي در سال 1385، در ايستگاه تحقيقات كشاورزي سيستان واقع در شهرستان زهك اجرا گرديد. آزمايش در قالب طرح لاتيس ساده 9×9 با دو تكرار در دو محيط آبي و تنش خشكي براي 81 لاين جو دابل هاپلوييد اجرا و صفات طول دوره رشد رويشي، طول دوره رشد زايشي، ارتفاع بوته، طول ريشك، طول سنبله اصلي، طول غلاف برگ پرچم، طول پدانكل، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله و عملكرد دانه مورد اندازه گيري قرار گرفتند. بررسي همبستگي هاي موجود نشان داد كه صفاتي نظير تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، ارتفاع گياه، طول ريشك و طول پدانكل همبستگي بالايي با عملكرد دانه دارند. نتايج حاصل از رگرسيون چندگانه گام به گام نشان داد كه صفات تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، طول پدانكل و طول ريشك بيشترين نقش را در توجيه تغييرات عملكرد در هر دو شرايط آبي و تنش ايفا نمودند. نتايج تجزيه مسير نيز تاكيد بر نقش مهم آثار مستقيم اين صفات در عملكرد دانه و اهميت تعداد دانه در سنبله داشت. ارتفاع بوته، طول دوره رشد زايشي و طول غلاف برگ پرچم از طريق تاثير بر اجزاي مزبور نقش قابل ملاحظه اي در تغييرپذيري عملكرد دانه ايفا نمودند. اين صفات به همراه ديگر صفات تعيين شده مي تواند به عنوان بهترين شاخص انتخاب ژنوتيپ هايي با عملكرد دانه بالا معرفي گردند.

In order to study the relationship between morphological and agronomic characteristics like grain yield in barley, and to obtain better knowledge of the effective attributes on barley yield in drought stress and non-stress conditions, an experiment was conducted at the Agricultural and Natural Resource Station of Sistan, in 2007. 81 lines of barley were examined using two 9×9 simple Lattice (stress and non-stress), with two replications. Some characteristics such as number of seed per spike, spike length, plant height, radicle length ,and peduncle length had high correlation with grain yield. In both conditions, maximum variation in grain yield could be attributed to the number of seed per spike, spike length, peduncle length and radicle length. The results of path analysis also revealed the importance of the direct effect of the four mentioned characters on grain yield and affirmed the importance of number of seed per spike. Plant height, reproductive stage and flag leaf pod length had a considerable influence on seed yield variability through the mentioned components.