منافع ملي حياتي دولت‌ها در پرتو معاهدات خلع سلاح و كنترل تسليحات

Vital National Interests of States in the Shadow of the Disarmament and Arms Control Treaties

فرايند بين‌المللي خلع سلاح و كنترل تسليحات، عرصه تقابل و جدال مداوم بين تمايلات بين‌المللي و منافع ملي حياتي دولت‌هاست. تعارض منافع ملي حياتي و امنيتي دولت‌ها است كه نظام خلع سلاح هسته‌اي و كنترل تسليحات را عقيم نموده است. حقوق بين‌الملل معاهدات خلع سلاح و كنترل تسليحات به‌عنوان يك نظام حقوقي درحال تكامل، به طرق مختلفي به‌وسيله دولت‌ها به بهانه و با استناد به منافع ملي حياتي به‌عنوان يك سپر در مقابل موازين حقوقي و سازوكاري براي فرار و رهايي از معاهدات به‌كار گرفته شده و محدوديت‌هايي بر موازين و قواعد آن اعمال مي‌كنند و درعين‌حال اقدامات خود را قانوني جلوه داده و مدعي رعايت حقوق بين‌الملل مي‌شوند. بنابراين، اين مفهوم و مفاهيم مشابه به‌عنوان مفهومي ماهيتاً سياسي از موانع و دشواري‌هاي اصلي در راه توسعه و پيشرفت موازين حقوق معاهدات خلع سلاح و كنترل تسليحات در جهت جهانشمولي تلقي مي‌شود زيرا مي‌تواند باب سو ‌استفاده خودسرانه دولت‌ها را باز كند. به همين دليل، كندي روند توسعه تدريجي موازين حقوق بين‌الملل در اين عرصه، معلول منافع ملي و حاكميت دولت‌ها است. همچنين در اين حوزه در مقايسه با ساير حوزه‌هاي حقوق بين‌الملل به‌دليل محتواي تعهدات و سازوكارهاي نظارت بر پايبندي دولت‌ها به اين تعهدات و پيوند عميق اين معاهدات با صلح و امنيت بين‌المللي، روند محدوديت حاكميت و منافع ملي حياتي دولت‌ها به نفع حاكميت و منافع بين‌المللي بيشتر و محسوس‌تر است. اين مقاله برآن است تا به نقش و تاثير منافع ملي حياتي در فرايند تكوين و شكل‌گيري موازين حقوق خلع سلاح و كنترل تسليحات با تاكيد بر آراي ديوان بين‌المللي دادگستري بپردازد.

The international process of disarmament and arms control is an arena for constant disputes and conflicts between international tendencies and vital national interests of states. The conflict between vital national and security interests of states has sterilized the system of nuclear disarmament and arms control. The international law of disarmament and arms control treaties as an evolving legal system are evaded by resorting to different excuses by states under the pretext of preserving vital national interests. However, states claim that their actions do not violate the principles of international law. Therefore, the concept of vital national interests and similar concepts with political natures are among the main obstacles to the development of universal law on disarmament and arms control treaties, because they pave the way for arbitrary misuse of rights by states. For this reason, the slow process of developing principles of international law in this sphere stems from the national interests and sovereignty of states. Also, this area compared to other areas involves more limitations on the sovereignty and national interests of states to the benefit of international sovereignty and interests. This is due to the content of undertakings and monitoring mechanisms to ascertain the compliance of states to the regulations. This article tries to address the impact of vital national interests on the process of the development of principles of law on disarmament and arms control with an emphasis on the International Court of Justice judgments.