خوانش شارحان گلشن راز از اعيان ثابته و تطبيق آن با آراي ابن‌عربي

The Reading of Golshan-e R
z’s Exegetes of theFixed Essences and Its Comparison withIbn Arabʹʹs Views

اصطلاح «اعيان ثابته» از برساخته‌هاي ذهن وقّاد محي‌الدين‌بن‌عربي است كه پس از او، پيروان وي، مانند شيخ محمود شبستري از آن استفاده كرد‌ه‌اند. اعيان ثابته صورت‌‌‌هاي معقول اسماي الهي و حقايق اعيان خارجي، و به تعبيري، واسطه ميان خدا و جهان محسوس‌اند؛ به بياني ديگر، وقتي مشيت الهي بر آفرينش جهان و خلقت موجودات عالم قرار گرفت، ابتدا بر اعيان ثابته تجلي نمود و سپس، كاينات و موجودات از عالم علم الهي به جهان مادي قدم نهادند. صاحب گلشن راز با اقتدا به شيخِ اكبر، ضمن به‌كارگيري امكان‌هاي انديشه وي و ابزار بياني و همچنين تمثيل‌هاي وي، به تبيين ماهيت اعيان همت گماشته است. اين مقاله با هدف تبيين جايگاه اعيان ثابته درمنظومه هزاربيتي گلشن راز بر اساس خوانش پنج شارح و تطبيق آن با آراي شيخ اكبر شكل گرفته است؛ زيرا مفسران اين منظومه توانسته‌اند بيان اجمالي و موجز شيخ درباره اعيان ثابته را شرح و تفصيل دهند، و به‌خوبي از عهده انجام دادن اين مهم برآمده‌اند.

The term ‘fixed essences’ was coined by Muhyidd?n Ibn Arab?. It was further used by his followers one of whom can be named as Sheikh Mahmoud Shabetar?. The term refers to the Divine names and the truth of external objects. In other words, they stand as a medium between God and the tangible world. When God’s divine will for the creation of the world and its creatures was settled, it was primarily manifested to the ‘fixed essences’ and then the universe and the creatures came into existence of the material world. Shabestar?, based on the ideas of Sheikh Akbar, and by applying his tools of expression and allegories, tried to define the spirit of the ‘fixed essences’. This paper is based on the readings of five exegetes’ attempts to describe the fixed essences in 1000 couplet of Golshan-e R?z and then it tries to compare them to Sheikh Akbarʹs viewpoints.