سير تطور مفهومي معرفتي تشكيك

The Conceptual and Epistemological Evolutionary Process of

تغيير و تحول يك اصطلاح علمي و تخصصي در سير تاريخ تفكر و انديشه حايز اهميت خاصي است كه مفهوم مهم و بنيادي تشكيك نيز از آن مصون نبوده است. اين واژه نخستين بار در منطق در باره الفاظ و سپس مفاهيم، مطرح شده و در فلسفه راه يافته و در آنجا نيز موضوع مباحثات و مناظرات بسياري قرار گرفته است. مقاله حاضر پس از طرح معاني متفاوت و كاربردهاي مختلف اين واژه در عرصه تحول و تطور به موارد اختلاف آن در فلسفه و منطق و سپس فلسفه و عرفان پرداخته است و در نهايت نتيجه مي گيرد كه اصطلاح تشكيك در فلسفه و منطق مشترك لفظي است؛ لذا اختلاف در آنجا معنايي است، اما كاربرد اين واژه در عرفان و فلسفه به يك معنا و با تفاوت در مصداق آن معنا به دليل اختلافات مبنايي بوده است و نشان مي دهد چگونه عدم توجه به اين موارد اختلافي ابهامات و مناظرات فلسفي در باره مسيله تشكيك را به دنبال داشته است.

The evolutionary process of change of a technical term is of prime importance in the history of thought. The transformation of the fundamental and important concept of Gradation is not an exception in this regard. This word was first introduced in logic and applied to expressions and later to concepts and then was adopted in philosophy and was made the subject of so many debates and discussions. The present article first introduces the process of change in the meaning of this word and tries to find the differences in meaning and use of it first in philosophy and logic and next in philosophy and mysticism. The article then concludes that the term gradation forms a pair of homonyms in philosophy and logic with different meanings. In philosophy and mysticism, gradation is used with the same meaning but different referents due to differences in the nature of the two fields. The article shows how lack of consideration of these differences has led to philosophical disputes over the term gradation. Key Terms: gradation, unity of existence, reality of existence, expression, emersion