شاخص هاي تاثير گذار بر پروژه مديريت چرا در مراتع ييلاقي مازندران از ديدگاه كارشناسان منابع طبيعي

Effective indices of the grazing management project in the summer rangelands of Mazandaran province from experts point of view.

استان مازندران با مساحتي حدود 584711 هكتار داراي 1374572 واحد دامي بوده كه از اين تعداد 287582 واحد دامي بيش از ظرفيت مجاز مي باشد. به طوري كه بهره برداري مراتع در حال حاضر بر اساس ارزيابي كارشناسان 2 تا 3 برابر ظرفيت مراتع كشور مي باشد. بنابراين اجراي پروژه مديريت چرا به عنوان يكي از راه حل هاي مفيد جهت تعادل مناسب دام در مرتع مي تواند تا حدودي فشار را بر عرصه مراتع كمتر نمايد. لذا اين تحقيق ضمن تعيين پروژه مديريت چرا از ديدگاه كارشناسان، به بررسي شاخص هاي تاثيرگذار بر اين پروژه در مراتع ييلاقي استان مازندارن پرداخته است. تحقيق حاضر از نوع توصيفي استنباطي بوده و جامعه آماري آن را 78 نفر از كارشناسان شاغل و بازنشسته منابع طبيعي تشكيل مي دهند كه در اكيپ مميزي، تهيه طـــرح هاي مرتع داري، نظارت طرح ها و بخش مديريتي يا ستادي فعاليت داشته اند. تعداد نمونه آماري با استفاده از فرمول كوكران 43 نفر تعيين گرديد. نتايج حاصل از تحليل يافته هاي توصيفي نشان داد كه سابقه 79% پاسخگويان مرتبط با مديريت چراي بيشتر از 10 سال بوده است و بيش از 97% كارشناسان يا پاسخگويان كه با مديريت چرا بطور مستقيم و غير مستقيم ارتباط داشته اند، داراي تحصيلات ليسانس و بالاتر بوده اند. همچنين 1/72% از كارشناسان در امر مميزي مرتع همكاري داشته اند. نتايج حاصل از نظرات پاسخگويان نشان داد كه بيشترين همكاري (9/41%) مربوط به تعداد20-1 فقره طرح مرتعداري طي دوره خدمت كارشناسان بوده است. از لحاظ همكاري كارشناسان با پروژه مديريت چرا نيز بيشترين همكاري بصورت غير مستقيم (مديريتي و اسنادي) با فراواني 8/51% بوده است. همچنين در تعيين پروژه مديريت چرا از ديدگاه كارشناسان، همكاري بهره برداران و ميزان نظارت كارشناسان در پروژه مذكور از بيشترين اهميت و امتياز برخودار بوده است. نتايج حاصل از تحليل يافته هاي استنباطي نيز نشان داد كه به ترتيب بيشترين تاثير و ميانگين رتبه اي مربوط به استفاده بيش از حد روستاييان از مراتع (76/4)، نا مشخص بودن مالكيت در بهره برداري (57/3)، تعداد زياد بهره بردار (35/3)، بي نظمي و رقابت در بهره برداري (19/3)، چراي زودرس (12/3) و دام بيش از حد (02/3) بوده است.

Mazandaran province with an area about 584711 hectares has 1374572 animal unit that its rangelands are under overgrazing (exceeded 287582 A.U). From experts point of view current stocking rate is 2 to 3 times more than which have to be. The grazing management is so much important to solve the problems and reach to livestock- range equivalence . In this research as a comprehensive and analytic one, 43 employed experts in the natural resource administration were the sample determined by Cochran equation. The results have shown that %97 of these experts had a relation with the project directly and indirectly. Experts suggested that brothers corporation and experts assessment have an important role in projectʹs success. The highest mean among indices were respectively, overgrazing (4.76) , unknown tenure (3.57) , brothers number (3.35) , competitive exploitation (3.19) and heavy stocking rate (3.02)