اثر رطوبت اوليّه خاك و نوبت آبياري در نفوذ آب از جويچه

Initial soil water content and irrigation events effects on furrow infiltration

فرآيند نفوذ در شبيه سازي، طرّاحي، ارزيابي و مديريّت آبياري جويچه اي، نقش و اهمّيت اساسي دارد. به نظر مي‌‌رسد مقادير نفوذ علاوه بر زمان، به ميزان رطوبت اوليّه و سابقه قبلي مرطوب شدن خاك (آبياري‌‌هاي قبلي) بستگي داشته باشد، ولي تاكنون، نقش و تاثير اين متغيّرها در معادلات تجربي نفوذ آب از جويچه‌‌هاي آبياري كمي نشده است. براين اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسي و كمي‌‌سازي تغييرات نفوذ تجمعي از جويچه در اثر تغييرات زمان، رطوبت اوليّه و نوبت آبياري انجام شده است. آزمايش‌هاي نفوذ پذيري در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دانشگاه تبريز با جريان پيوسته و با روش جويچه‌‌هاي مسدود در پنج نوبت آبياري اوّل تا پنجم انجام شده است. يافته‌‌هاي پژوهش نشان داد با گذشت زمان و با كاهش مقادير رطوبت اوليّه خاك و نوبت آبياري، مقدار نفوذ تجمعي افزايش يافت. در صورت حذف اثر مقدار رطوبت اوّليّه خاك در تمام نوبت‌‌هاي آبياري، با گذشت زمان و نوبت هاي اوليه آبياري، مقدار نفوذ تجمعي افزايش يافت. در صورت كم بودن مقدار رطوبت اوليّه در يك نوبت آبياري، با گذشت زمان، مقدار نفوذ تجمعي از جويچه افزايش يافت. با افزايش نوبت آبياري، ميانگين ضريب معادله نفوذ (k) كاهش يافت. كاهش اين ضريب در آبياري‌‌هاي سوم تا پنجم، قابل توجه نبود. در اين بررسي، با مرتبط نمودن ضريب k در نوبت هاي مختلف آبياري با سطوح مختلف رطوبت اوليه خاك، به ضريب kدر اولين آبياري با سطح رطوبت اوليه در نقطه پژمردگي، يك الگوي رگرسيوني براي استفاده در طراحي يا مديريت آبياري جويچه‌‌اي ارايه شده است.

Furrow infiltration plays a major role in the simulation, design, evaluation, and management of furrow irrigation. Infiltration depends on initial soil water content (ISWC) and previous soil wetting. However, the effects of these variables were not considered on furrow infiltration equations. Accordingly, the objectives of present study was to investigate and quantify the variability of cumulative infiltration versus opportunity time, ISWC and irrigation events. The field experiments were conducted during in an experimental field located at the agricultural research station of Tabriz University, Iran. Furrow infiltration was measured by blocked furrow infiltrometers under continuous flow in the first to fifth irrigation events. The results indicated that cumulative infiltration increased with increase of time in the first and second irrigation events, when the ISWC kept constant during irrigation events. During irrigation events, cumulative infiltration increased with decrease of ISWC and increase of time. Average k decreased when the irrigation events increased. There is not difference between k values from third to fifth irrigation events. In the present study, by using a regression procedure a model was developed to relate k values from different events and soil moisture content to the first irrigation with moisture as wilting point. This model can be used to design or management of furrow irrigation.