مفهوم تمكين مالياتي و محاسبه آن در نظام مالياتي ايران

The Concept of Tax Compliance and Estimation of its Rate in Iranian Tax System

تمكين مالياتي در ادبيات مالياتي به عنوان مهم ترين هدف يك سيستم مالياتي كارا به شمار مي رود. در اغلب نظام هاي مالياتي تعريف دقيق، روشن و عملياتي از تمكين مالياتي وجود دارد، در حالي كه در نظام مالياتي ايران اين مفهوم بسيار مبهم و ناشناخته است. در متون مالياتي ايران، تمكين به مفهوم پاي بندي موديان به تكاليف مالياتي و رعايت قوانين مالياتي از سوي آنها شناخته شده است. اين تعريف علاوه بر مبهم بودن، تفسيرپذير بوده و پژوهش در اين عرصه را با مشكل مواجه مي سازد. از اين رو لازم است كارشناسان و پژوهشگران در اين حوزه به بررسي و تحقيق پيرامون ارايه تعريفي دقيق و عملياتي از تمكين مالياتي با توجه به شرايط اقتصادي كشور بپردازند. اين مطالعه بر آنست تا ضمن بررسي مفاهيم مختلف از تمكين مالياتي، تعريف دقيق و روشني از آن ارايه نمايد و در نهايت سطح تمكين و موانع آن را در نظام مالياتي ايران محاسبه نمايد.

The most important goal of a tax system is to increase tax compliance level. There is a clear and exact definition of tax compliance in the developed tax systems, while this concept is an unknown area in Iranian tax system. In Iranian tax texts, compliance is doing oneʹs tax obligations according to the law. This definition is vague .The current paper has three main goals: a) studying different meanings of tax compliance in Iranian tax law, b) selection of a clear and precise definition of tax compliance and c) estimation of tax compliance rate and its obstacles in Iranian tax system. Our research method is based on library research method. The results indicate that tax compliance rate in Iran has increased from 18.8 percent to 49 percent between 2002 and 2009.