عوامل موثر بر بهره وري نيروي انساني در توليد محصولات عمده ي زراعي بخش مركزي شهرستان ممسني

Factors Affecting Labor Productivity in Producing Major Crops in Central Region of Mamasani Township, Fars Province, Iran

امروزه افزايش بهره وري يكي از موثرترين روش هاي دستيابي به رشد اقتصادي است. هدف از اين تحقيق، ارزيابي عوامل موثر بر بهره وري نيروي انساني در توليد محصولات عمده زراعي بخش مركزي شهرستان ممسني از توابع استان فارس بود. داده هاي اين تحقيق از طريق پرسشنامه و مصاحبه ي حضوري با 358 زارع سرپرست خانوار از 24 روستاي بخش مركزي شهرستان ممسني در سال زراعي87-1386 كه از طريق نمونه گيري طبقه اي متناسب و تصادفي انتخاب شدند، جمع آوري شد. از جمله عواملي كه بر بهره وري نيروي انساني تاثيرگذار بوده و در اين تحقيق مورد مطالعه قرار گرفته است، مي توان سن، تجربه، جنس، سطح تحصيلات كشاورز، اندازه ي مزرعه، شركت در برنامه هاي آموزشي- ترويجي، تعداد بازديدهاي سالانه مروجين از مزارع كشاورز و تسهيلات بانكي را نام برد. تحليل با استفاده از مدل رگرسيون چند متغيره ي كاب داگلاس انجام شد. نتايج نشان داد كه متغيرهايي مانند سطح تحصيلات سرپرست در حد خواندن و نوشتن و پنجم ابتدايي، اندازه ي مزرعه، درجه ي مكانيزاسيون، عضويت در شركت تعاوني، شركت در برنامه هاي آموزشي ترويجي، بازديد مروجين از مزارع كشاورز و سكونت كشاورز در روستا با سطح توسعه يافتگي بالا بر بهره وري نيروي انساني اثر مثبت و از نظر آماري معني داري داشته و متغيرهايي مانند سطح تحصيلات سرپرست در حد ديپلم و بالاتر، تجربه سرپرست، نسبت مبلغ وام دريافتي به هزينه هاي جاري در سال، بر بهره وري نيروي انساني اثر منفي و از نظر آماري معني داري داشتند. بر اساس اين يافته ها، پيشنهاد مي شود داشتن مزارع بزرگتر، افزايش سطح مكانيزاسيون، افزايش برنامه هاي آموزشي ترويجي و بازديد مروجين از مزارع، توسط مسوولين بخش كشاورزي شهرستان ممسني تشويق و تسهيل گردد

Today increasing productivity is the most and effective ways to achieve economic growth. The purpose of this study is to analyze factors affecting labor productivity in producing major crops in central region of Mamasani Township in Fars province, Iran. Data were collected by filling up questioners through interviews with a sample of 358 farmers from 24 villages in Mamasani Township in farming year of 1386-1387 (2007-2008) who were selected by stratified random sampling. Factors that affected labor productivity were ages, experience, sex, level of education, farm size, participating in training extension programs, number of visits with extension men and access to credit. The analysis was done by using a multiple regression model. The results indicated that the level of education (primary school), farm size, degree of mechanization, membership in cooperatives, participating in extension programs, visiting of farm by extension men and village location had positive effect on labor productivity. Variables such as level of education of high school Diploma, experience, ratio of amount of loan to current costs had negative significant effect on labor productivity. The results of this research suggested that enlargement of farm size, increasing level of mechanization, extension and training program and farm visits by extension men should be encouraged and facilitated by the authorities and policy makers.