بررسي اعتبار مثبتات ادلّه با رويكردي به نظر امام خميني (ره)

A study of validity of implications of proofsAn Approach to Imam Khomeiniʹʹs Viewpoint

يكي از مباحث بنيادي و كاربردي در علم فقه و اصول فقه، اعتبار مثبَتات ادله مي‌باشد. امارات و اصول عمليه همانطور كه مي‌توانند داراي آثار شرعي مستقيم باشند، مي‌توانند داراي آثار شرعي غيرمستقيم نيز باشند. اعتبار اين لوازم و آثار غيرمستقيم تحت عنوان مثبتات ادله بررسي مي‌شود. برخي از اصولي‌ها با طرح جعل علميت براي امارات، مثبتات اماره را معتبر مي‌دانند وليكن، مثبتات اصول را به علت عدم جعل كاشفيت، فاقد اعتبار مي‌دانند. برخي نيز با اعتقاد به اطلاق ادله حجيت امارات، نسبت به لوازم آن‌ها و نبود چنين اطلاقي در اصول عمليه چنين تفاوتي را پذيرفته‌اند. اما براساس رويكرد امام‌خميني (رحمه‌الله‌عليه) اثبات شده است كه علت اعتبار مثبتات امارات به هيچ عنوان جعل كاشفيت و يا اطلاق ادله جعل حجيت نيست؛ بلكه سيره عقلا باعث تمايز مثبتات امارات از اصول عمليه مي‌شود.

Study of validity of implications of proofs is among fundamental discussions in both Usul al-Fiqh and Fiqh. Authorized conjectural proofs (amarat) and practical principles can have indirect juristic implications as they have direct ones. Investigation of validity of such indirect implications and effects is entitled investigation of validity of implications of proofs. Some Usulis hold that implications of authorized conjectural proofs are valid since the divine law-maker has treated them as knowledge and certitude while those of practical principles are not authorized because they are not treated so by the divine law-maker. Some other have accepted that difference but have argued that what proves validity of authorized conjectural proofs is unconditional with regard to their implications while what proves that of practical principles is not so. Imam Khomeini, however, holds that implications of authorized conjectural proofs are not valid because of being treated by the divine law-maker as knowledge and certitude. Rather, it is the custom of the wise that differentiates between implications of authorized conjectural proofs and practical principles