ارزيابي توانايي تثبيت زيستي نيتروژن در سويه‌هاي ريزوبيوم همزيست با بقولات در استان آذربايجان غربي

Evaluation of potential of biological nitrogen fixation of Rhizobium strains in legume crops in West Azerbaijan province

در اين آزمايش توانايي تثبيت نيتروژن سويه هاي ريزوبيوم جمع آوري شده از 10 شهرستان استان آذربايجان غربي شامل اروميه، خوي، ماكو، سلماس، مهاباد، مياندوآب، تكاب، سردشت، شاهيندژ و پيرانشهر در همزيستي با گياهان يونجه، نخود، شبدر و لوبيا، در اتاقك رشد مورد بررسي قرار گرفت. گياهچه هاي تلقيح شده با باكتري‌هاي همزيست همراه با گياهچه‌هاي شاهد (تلقيح نشده) در گلدان هاي حاوي پرليت ضدعفوني شده در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار كشت شدند. نتايج نشان داد كه گياه شبدر در تيمار تلقيح از بيشترين تعداد گره و حداقل وزن گره برخوردار بود. گياه لوبيا حداقل تعداد و بيشترين وزن گره را داشت. همزيستي سويه ريزوبيوم جدا سازي شده از مياندوآب با يونجه، مهاباد با شبدر و اروميه با لوبيا، بيشترين مقادير را براي اكثر صفات گياهي نشان داد. ضرايب همبستگي صفات نشان داد كه ميزان نيتروژن تثبيت شده با وزن اندام هوايي همبستگي مثبت و معني داري داشته و اين صفت مي تواند به عنوان معيار غيرمستقيم از ميزان تثبيت نيتروژن مورد استفاده قرار گيرد. به نظر مي رسد كه نيتروژن تثبيت شده توسط ريزوبيوم‌هاي برتر مي تواند جايگزين مناسبي براي مصرف كود نيتروژن محسوب شود.

Biological nitrogen fixation is important for supplement of nitrogen needs of host plant. Growth chamber experiments were conducted to test the nitrogen fixing abilities of isolate of Rhizobium strains collected from 10 cities (Urmieh, Khoy, Makuee, Salmas, Mahabad, Miandoab, Tekab, Sardasht, Shahindege and Piranshar) of West Azerbaijan province in symbiotic relation with alfalfa, chickpea, clover and bean cultivars. Seedlings of test plants were inoculated with proprietary Rhizobium strains. Inoculated and control seedlings of each plants were planted in pots containing sterilized perlit. The experiment was conducted using completely randomized design with three replications. The pots were irrigated with free nitrogen Hoagland solution. Results showed that the highest number of nodule and the lowest nodule dry weight was for clover and bean, respectively.. Symbiotic of Rhizobium strain of Miandoab for alfalfa, Mahabad for clover and Urmieh for bean had the highest values for most of traits. Nitrogen fixation correlated with total dry matter, and it seems this trait may be used as an indirect criterion of nitrogen fixation. This findings imply the possibility of replacing biologically fixed nitrogen with chemical fertilizers.