تاثير چند نوع بستر و غني‌سازي بر برخي خصوصيات قارچ دارويي شي‌تاكه (Lentinula edodes)

Effects of Substrate and Substrate Enrichment on Physical andChemical Properties of Medicinal Shiitake Mushroom

به منظور بررسي تاثير نوع بستر و غني‌سازي آن بر كارآيي بيولوژيكي و برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي قارچ دارويي شي‌تاكه آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار طي سال 1388 در شهرستان خرم‌آباد لرستان اجرا شد. فاكتورهاي آزمايش شامل الف) نوع بستر در سه سطح (1- كاه و كلش نخود، 2- خاك‌اره و 3- كاه و كلش گندم) و ب) نوع غني‌ساز در چهار سطح (1- باگاس نيشكر، 2- ملاس چغندر، 3- سبوس برنج و 4- شاهد بدون غني‌ساز) بود. كارآيي بيولوژيكي قارچ دارويي شي‌تاكه روي بستر خاك‌اره به ترتيب 72 و 48 درصد بيش‌تر از كارآيي آن روي بستر كاه و كلش حبوبات و گندم بود. غني‌ساز سبوس برنج در مقايسه با شاهد بدون غني‌ساز سبب افزايش 56 درصد كارآيي بيولوژيكي قارچ شي‌تاكه گرديد. غني‌ساز‌هاي باگاس نيشكر و ملاس چغندر در مقايسه با شاهد بدون غني‌ساز سبب افزايش معني‌دار كارآيي بيولوژيكي قارچ دارويي شي‌تاكه نگرديدند. در بين بسترهاي مورد مطالعه بيشترين درصد هيدرات كربن در اندام قارچ مربوط به بستر خاك‌اره به ميزان 7/57 درصد بود. بالاترين سطح هيدرات‌كربن قارچ (3/63 درصد) به غني‌ساز سبوس برنج مربوط بود كه نسبت به شاهد بدون غني‌ساز و همچنين نسبت به دو غني‌ساز ديگر كاملاً معني‌دار بود. تاثير نوع بستر بر ميزان چربي قارچ معني‌دار نبود. بالاترين سطح چربي (3/3 درصد) به غني‌ساز سبوس برنج مربوط بود. غني‌ساز سبوس برنج نسبت به شاهد بدون غني‌ساز و غني‌سازهاي ملاس چغندر و باگاس نيشكر به ترتيب، 65، 57 و 50 درصد موجب افزايش چربي قارچ گرديد.

In order to evaluate the effect of substrate and enrichment material on biological efficiency (BE) and other physical and chemical propertiese of medicinal mushroom shiitake (Lentinula edodes) an investigation was perfomed as factorial experiment in completely randomized designe with four replications in Khorramabad city of lorestan continent Iran. Experimental factors were substrate in three levels, 1- chikpea straw 2- sawdust 3- wheat straw, and enrichment material in four levels, 1- sugarcane bagasse 2- sugarbeet molasses 3- rice brane and 4- control (without enrichment). Result indicated that BE of mushroom for substrate was 72% and 48% higher than chickpea and wheat straw respectively. Rice bran enrichment had the significant effects on BE and was increased BE by 56% incomparision to control treatment. Enrichment treatment of sugarcane bagasse and sugarbeet molasses had not significant effect on mushroom BE. Among the substrates sawdust with 57.7% had the highest carbohydrate levels in shiitake mushroom. The highest level of carbohydrate (63.3%) was belonged to rice bran enrichment that had significant differences whit control and two others enrichments. Substrate had not significant effect on mushroom lipid. The highest level of mushroom lipid (3.3%) was attributed to rice bran enrichment. Rice bran enrichment was increased mushroom lipid by 65, 57 and 50% incomparision to control, sugarbeet molasses and sugarcane bagasse respectively.