از روايت سياسي تا حكايت اخلاقي در آغاز تاريخ نگاري اسلامي، نمونه موردي:ماجراي هارون و برمكيان در تاريخ طبري

fromthe Political Narrative to the Apologue in the Begining of Islamic Historiography,Case study:The Adventure of Haron and Barmakian in the History of Tabari

از روايت سياسي تا حكايت اخلاقي در تاريخ نگاري نخستين اسلامي، نمونه موردي: ماجراي هارون و برمكيان در تاريخ طبري غلامرضا ظريفيان شفيعي زهير صياميان گرجي چكيده تدوين و شكل‌بخشي روايت جدال امين و مامون عباسي پس از تحقق اين رويداد توسط مورخين مسلمان در نيمه نخست قرن سوم هجري انجام شد. درك رايج از گزارش‌هاي اين رويداد، بر ماهيت سياسي آن تاكيد دارد. اما از آنجا كه يكي از اهداف مهم بازخواني گذشته توسط مورخين مسلمان، درك عبرت نهفته در اين رويدادهاست، مي‌توان با نگرش به اين رويداد از منظر چگونگي توليد عبرت، از نگرش و روش حاكم بر الگوي توليد روايت در تاريخ‌نگاري اسلامي رمزگشايي كرد. براي شناسايي اين مسيله، مباني جدال امين و مامون عباسي در تاريخ الرسل‌و‌الملوك طبري بر اساس رهيافت معناكاوي مورد بررسي قرار گرفت. اين واكاوي نشان مي‌دهد كه چگونه گزارش‌هاي متون تاريخ‌نگاري مثل تاريخ طبري، متاثر از كاركرد توليد عبرت از قالب‌هاي حكايي براي بازنمايي واقعيت‌هاي تاريخي همسو با نظام عقيدتي مولف استفاده مي‌كنند. بر اساس بازنمايي طبري از اين ماجرا، مباني جدال در شيوه برخورد هارون با برمكيان ريشه دارد و مكافات عمل غير‌اخلاقي او با برمكيان است. واژه هاي كليدي: تاريخ‌نگاري اسلامي، روايت، حكايت، برمكيان، هارون الرشيد، امين و مامون عباسي، عبرت اخلاقي