اثر شرايط كشت و روشهاي مختلف خشك كردن، بر مدت زمان خشك شدن، ميزان اسانس، خصوصيات رنگ و بار ميكروبي گياه دارويي بادرشبي (Dracocephalum moldavica L.)

The Effect of Growing Conditions and Different Drying Methods on Drying Time, Essential Oil Content, Color Characteristics and Microbial Load of Dracocephalum Moldavica L.

خشك كردن يكي از مراحل مهم پس از برداشت گياهان دارويي مي باشد كه نقش مهمي در كميت و كيفيت محصول دارد. به منظور بررسي تاثير روشهاي مختلف خشك كردن بر سرعت خشك شدن، ميزان اسانس، خصوصيات رنگ و بار ميكروبي گياه بادرشبي، آزمايشي بصورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو فاكتور روش خشك كردن (5 روش) و شرايط كشت (2 شرايط) با سه تكرار اجرا گرديد. فاكتور اول و دوم به ترتيب عبارت بودند از: روشهاي خشك كردن (1- آفتاب 2- سايه 3- آون با دماي 30 درجه سانتي گراد 4- آون با دماي 40 درجه سانتي گراد 5- آون با دماي 50 درجه سانتي گراد ) و شرايط كشت ( 1- كشت در شرايط گلخانه و خارج از فصل 2- كشت در مزرعه ). خشك كردن نمونه ها تا زماني كه وزن آنها به محتواي رطوبتي 10 درصد بر پايه وزن تر يا 1/0 بر پايه وزن خشك رسيد ادامه داشت. نتايج نشان دهنده تاثير معني دار تيمارها بر تمامي فاكتورهاي اندازه گيري شده بود. به طوري كه در هر دو شرايط مزرعه و گلخانه كمترين زمان خشك شدن (11 و 14 ساعت) در روش آون با دماي 50 درجه سانتي گراد و بيشترين آن (55 و 73 ساعت) مربوط به تيمار سايه بود. بالاترين درصد اسانس (وزني- وزني) در هر دو شرايط مربوط به تيمار سايه و كمترين آن مربوط به آون دماي 40 و 50 درجه سانتي گراد بود. همچنين تيمار هاي آون با دماي 50 درجه و آفتاب به طور موثري توانستند بار ميكروبي را كاهش دهند.

Drying, is one of the important postharvest processes of medicinal plants with an important role played in quality and quantity of the drugs. In this research, in order to study the effect of growing conditions and different drying methods on drying time, essential oil content, color characteristics and microbial load of Dracocephalum moldavica, a Factorial experiment in Randomized Complete Block Design (RCBD) of two factors namely: drying method (five methods) and growing conditions (two conditions), of three replications was performed. The five treatments followed in the drying method were comprised of: 1- sun drying, 2- drying in shade at room temperature, 3- Oven drying at 30°C, 4- Oven drying at 40°C, and 5- Oven drying at 50°C, while the treatments for the growing conditions were:1- cultivation in greenhouse and 2- cultivation in field. The drying process was continued until the moisture content of either about 10% on a wet basis or on a dry basis was obtained. The results indicated the significant effect of treatments on all the evaluated factors. Also for both conditions (field and greenhouse), the minimum drying time (11 and 14 hours) belonged to 50°C for oven treatment while maximum drying time (55 and 73 hours) belonged to drying in shade. The maximum essential oil content (in both conditions)was related to shade drying, while the minimum content achieved at 50°C treatments. Also, it was observed that 50°C and sun drying treatments significantly decreased the plants microbial load.