نگاه تاريخي به دين در فلسفه هگل

Historical Outlook to Religion in Hegel’s Philosophy

آن‌چه فلسفه دين هگل ناميده مي‌شود حاصل نگاه فلسفي وي به دين است. در نظام فلسفي هگل، هنر، دين، و فلسفه در بخش روح مطلق قرار دارد. هنر نمود حسي، دين نمود تمثّلي، و فلسفه صورت عقلي (مفهوم) امر مطلق است. اين سه مقوله در نسبتي ديالكتيكي با يك‌ديگر قرار دارند. دين آنتي‌تزِ (وضع مقابل) هنر، و فلسفه سنتز (وضع مجامع) هنر و دين است. مهم‌ترين تحولي كه به‌وسيله هگل، درباره دين، در تاريخ تفكر پديد آمد پيدايش نگاه تاريخي به دين بود. هگل دين را در سير تطور روح در تاريخ، در نسبت با تمامي مقولات و در كنار ساير عناصر سازنده فرهنگ مي‌بيند. وي در درس‌گفتارهايي درباره فلسفه دين، به‌نحو جزيي‌تر اديان بزرگ تاريخي را براساس طرح گسترده خود تحليل مي‌كند. هگل در تفسير تاريخي خود از اديان ابتدا از اديان شرق آسيا، به منزله‌ اديان طبيعي، شروع مي‌كند و پس‌از بررسي اديان ايراني، شرق ميانه، يوناني، و يهودي، كه آن‌ها را اديان روحاني مي‌نامد، به دين مسيحيت مي‌رسد و آن را دين مطلق و منزل مي‌نامد.

Hegel’s philosophy of religion is the result of his philosophical outlook to i. In his philosophical system, art is the sensuous appearance, religion the representational form, and philosophy is the rational form of Geist. These three categories are in a dialectical relation to each other. Religion is the antithesis of art, and philosophy is the synthesis of them. We owe the appearance of historical outlook to religion to Hegel. He considers religion in the process of evolution of spirit in history, in relation to all categories and other constituent elements of culture. In his lectures, he specially analyses the great historical religions according to his vast major project. Hegel’s point of departure in historical interpretation of religion is Eastern religions as natural religions, and after considering Iran, Middle East, Greek and Jewish religions as spiritual ones come to Christianity that he called absolute and revealed religion.