پايش و ارزشگذاري اراضي شهري به منظور ايجاد پارك‌ها و فضاهاي سبز در شهر ياسوج

Monitoring and evaluation of urban land to create parks and green spaces in Yasuj

فضاي سبز شهري، از جمله كاربري‌هايي است كه توزيع و پراكنش آن در سطح شهر اهميت زيادي دارد. شهر ياسوج، عليرغم اين كه از توزيع مناسب فضاي سبز برخوردار است، اما اكثر اين فضاها به باغ‌هاي خصوصي اختصاص داشته و سهم عموم مردم جامعه از پارك‌ها و بوستان‌هاي محله اي بسيار كم است. در اين شهر، برخي از نواحي و محله‌ها هيچ گونه فضاي سبزي ندارند، در صورتي كه برخي ديگر از مناطق از فضاي سبز بيشتري برخوردارند. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي، تحليلي و پيمايشي است و براي گردآوري داده‌ها از طرح جامع شهر ياسوج و همچنين نقشه كاربري اراضي استفاده شده است. اين پژوهش با ارايه الگوي مناسب، به دنبال توزيع بهينه پارك‌ها و فضاي سبز در هر يك از مناطق است. براي جبران كمبود ذكر شده در زمينه محيط زيستي، به ويژه نيازهاي تفريحي ساكنان شهر، بايد ارزش زمين‌هاي منطقه براي ايجاد فضاي سبز، مورد ارزشيابي قرار گيرد. براي اين منظور، ابتدا به ارزيابي فضاي سبز در وضع موجود شهر ياسوج پرداخته شد و پس از شناخت كمبودها، از مدل وزن دهي نسبي براي مكان يابي و احداث پارك‌ها و فضاي سبز استفاده شد. به منظور تعيين مكان‌هاي مناسب، ابتدا داده‌هاي مكاني گردآوري شده و سپس پايگاه اطلاعاتي GIS تشكيل شد. براي الگوسازي به هر كدام از لايه‌هاي اطلاعاتي بر اساس ميزان اهميت آنها در مكان‌يابي فضاي سبز، وزن مناسبي اختصاص داده شد. نتايج حاصل از تلفيق لايه‌هاي اطلاعاتي، زمين‌هاي منطقه را براي انتخاب مكان‌هاي مناسب براي فضاي سبز اولويت‌بندي كرد، سپس اين زمين‌ها را با نقشه كاربري ارضي مقايسه كرده و مشخص شد زمين‌هاي فاقد كاربري، كه بيشتر مالكيت دولتي دارند و زمين‌هايي كه در مجاورت مسيل‌ها واقع شده‌اند، مكان‌هاي مناسب براي ايجاد پارك‌ها و بوستان‌هاي درون شهري هستند.

Urban green space is one of the land uses whose distribution and dispersion is very important in the city. Despite the proper distribution of green spaces in Yasuj, most of these spaces have been allocated to private gardens; so, the public share in the use of neighborhood parks is very low. Some areas in this city do not have any green space, whereas others have more. The method used in this study is descriptive-analytical and data were collected from the comprehensive plan as well as the land use plan. This study provides a suitable model following the optimal distribution of parks and green spaces in each of the urban areas. In order to compensate deficiencies in environmental field, especially in the recreational needs of residents, the value of the land to create green spaces should be evaluated. For this purpose, first, we evaluated green spaces in the existing status. After identifying deficiencies, the relative weighting model was used in site selecting of parks and green spaces. In order to determine the appropriate places, the spatial data were collected and the GIS database was established. For modeling each layer based on their importance in site selection, a weight was assigned. The results of integrating layers prioritized the land for choosing appropriate locations as green spaces. Then, these locations were compared to land use plan and it was determined that wastelands which have government ownership as well as lands that are located near stream are appropriate locations for parks and green spaces inside the city.