ارتباط ويژگي هاي ريخت‌شناسي بذر سه گونه بلوط بومي زاگرس با جوانه‌زني‌‌ و رويش نونهال

Relation between seed morphological characteristics of three native oak species of Zagros with germination characteristics and seedling growth

حفاظت و توسعه جنگل‌هاي بلوط غرب، نيازمند استفاده از بذرهاي مناسبي است كه نهال‌هاي حاصل از آنها رويش بيشتري داشته باشند. به منظور شناخت خصوصيات مثبت بذر در جوانه‌زني و رويش نونهال‌هاي سه گونه برودار (Quercus brantii)، مازودار (Q. infectoria) و وي‌ول (Q. libani)، بذرهاي 60 درخت (20 درخت از هر گونه) از جنگل‌هاي بانه جمع آوري و پس از دسته بندي در 5 طبقه وزني، اثر صفات ريخت‌شناسي بذر بر جوانه‌زني‌‌ و رويش نونهال‌ها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه گونه وي‌ول داراي بذرها و نهال‌هاي بزرگ تري نسبت به دو گونه ديگر است، اما تفاوت معني‌داري از نظر درصد جوانه‌زني بين گونه‌هاي مختلف مشاهده نشد و تنها گونه مازودار از ميانگين مدت زمان جوانه‌زني بيشتري نسبت به دو گونه ديگر برخوردار بود. در سه گونه بلوط مورد مطالعه صفات ريخت‌شناسي مختلفي از بذر بر رويش نونهال‌ها موثر بود، به‌نحوي كه در همه گونه ها بذرهاي پهن تر، گردتر، بزرگتر و سنگين تر، نونهال هاي بزرگ تري توليد نموده و اين ارتباط در گونه برودار بيشتر و در گونه مازودار كمتر مشاهده شد، اما هيچ ارتباطي بين صفات ريخت‌شناسي بذر با خصوصيات جوانه‌زني بذرها در سه گونه بلوط مشاهده نشد.

Conservation and development of Zagros oak forests requires collecting appropriate seeds for reforestation and afforestation plans. For this purpose, seeds of 60 trees of Quercus brantii, infectoria and libani (20 trees from each species) were collected from forests of Baneh, western Iran. After picking up 5 trees with distinct seed weight, the correlation between seed morphological characteristics and its growing traits like seed germination parameters and primary growth of seedling was investigated. The results showed that Quercus libani had larger seeds and seedlings compare to other species, but no significant differences in germination rate were observed between these three species. Also Quercus infectoria showed highest average time of germination. Regardless of species, primary growth of seedlings was affected by different seed morphological characteristics. So that, wider, more circular, bigger and heavier seeds produced larger seedlings. This correlation was higher in Quercus brantii and lower in Q. infectoria. But, there was no significant correlation between seed morphology and germination parameters in three oak species.