مقايسه اقوال ايزدي ها با كلامات يارسان در پرتو برخي سروده هاي ايراني غربي

A Comparison of Izadi’s Aghwāl and Yaresān’s Kalamāt in the Light of Some West Iranian Poems

در اين مقاله سروده‌هاي ايراني را به دو دسته كلي تقسيم كرده‌ايم: سروده‌هايي كه مبتني‌بر سنتي شفاهي و قديم بوده‌اند، و ديگر سروده‌هايي كه به دنبال شكل‌گيري شعر عروضي فارسي متاثر از شعر عرب پديد آمده‌اند. دسته نخست را سروده‌هاي شفاهي و دسته دوم را سروده‌هاي مكتوب نام نهاديم و پس از شرح مختصري درباره اقوال ايزدي‌ها و كلامات يارسان، به‌عنوان دو نمونه از سروده‌هاي شفاهي ايراني، به مقايسه آنها از حيث برخي ويژگي‌هاي صوري، همچون انسجام درون‌متني، بيت و مصراع و قافيه پرداختيم. براساس تحولِ ويژگي‌هاي صوري در اقوال و كلامات و ديگر سروده‌هاي ايراني غربي، به اين نتيجه رسيديم كه اقوال ايزدي‌ها يكي از قديم‌ترين انواع سروده‌هاي شفاهي ايراني غربي است، درحالي‌كه كلاماتِ يارسان، احتمالاً تحت ‌تاثير سنت مكتوب و قويِ شعر عروضي فارسي، بسياري از ويژگي‌هايِ شفاهي خود را از دست داده و به سروده‌هاي مكتوب نزديك شده است. در عين حال برخي ويژگي هاي مهم‌ترين سروده‌هاي ايراني غربي را نيز تحليل كرده ايم.

The Iranian poems are divided into two groups in this paper: Oral Poems, i.e. poems produced following the oral Iranian tradition; Written Poems, i.e. poems written after the Persian quantitative poetry which is some kind of an imitation of Arabic poetry. This article, after a brief discussion of Kurdish Izadi’s Aghw?l and Yares?n Kalam?t, as two examples of old oral Iranian Poems, compares some of their formal characteristics like line, rhyme, and meter; then, in the light of some West Iranian Poems, the article concludes that Izadi’s Aghw?l are much older than Yares?n’s Kalam?t, and Yares?n Kalam?t have lost some of their oral characteristics under the influence of Persian quantitative poetry.