عوامل موثر بر مزيت نسبي صادرات كشمش ايران

Factors Affecting Comparative Advantage of Iranian Raisin Export

هدف اصلي اين تحقيق، بررسي مزيت نسبي ايران در صادرات كشمش و عوامل موثر بر آن است. براي دست يابي به اين امر از داده هاي سري زماني سال هاي 1388-1340 استفاده شده است. همچنين در اين تحقيق مزيت نسبي صادراتي كشورهاي عمده توليدكننده و صادركننده ي كشمش نيز محاسبه شده و با هم مقايسه گرديدند. براي محاسبه مزيت نسبي ايران از شاخص هاي مزيت نسبي آشكار شده ي(RCA) و مزيت نسبي آشكار شده ي متقارن(RSCA) و همچنين شاخص ?2 استفاده گرديد. نتايج مطالعه نشان داد كه بر اساس شاخص مزيت نسبي آشكار شده در طي دوره ي مورد بررسي، مزيت نسبي ايران در صادرات كشمش نوسانات زيادي داشته و پس از يك سير صعودي، وارد يك سير نزولي شده است. همچنين از مقايسه ي شاخص مزيت نسبي صادراتي محاسبه شده براي كشورهاي صادركننده و كشورهاي عمده توليدكننده، اين مطلب روشن شد كه حجم توليد و صادرات بالاي اين محصول لزوماً بيانگر داشتن مزيت نسبي صادراتي نمي باشد. سپس به بررسي عوامل موثر بر مزيت نسبي صادرات كشمش از طريق برآورد مدل خودتوضيح برداري (VAR) براي دوره ي 2008-1961پرداخته شد. نتايج حاصل از برآورد مدل عوامل موثر بر RCA حاكي از آن بود كه متغيرهاي نرخ ارز، ميزان توليد داخلي، ميزان توليد رقبا و قيمت جهاني صادراتي، تاثير مثبت و قيمت صادراتي ايران و همين طور نوسانات توليد تاثير منفي بر مزيت نسبي صادراتي كشمش ايران دارند. اين نتايج لزوم حمايت از توليد داخلي جهت كاهش نوسانات توليد، افزايش ميزان توليد و هموار كردن مسير صادرات اين محصول را نشان مي‌دهد.

The purpose of this study was to investigate factors affecting comparative advantage of raisin export in Iran for period of 1961 to 2009. Besides, comparative advantages of major raisin exporting countries were calculated and compared. For this purpose, three indices, namely, Revealed Comparative Advantage (RCA), Revealed Symmetric Comparative Advantage (RSCA) and Chi square measure (?2) were calculated. The results of RCA index showed that the trend was highly fluctuating. Also, comparing the calculated comparative advantages of raisin export for major exporting countries indicated that volume of production and export were not necessarily related to their comparative advantages. Factors affecting comparative advantage of raisin export were investigated through estimating a vector auto regressive (VAR) model for period 1961-2008. The results indicated that variables such as exchange rate, amount of domestic production, production of competing countries and world export price had positive effect on comparative advantage of Iranian raisin export while fluctuation in production had a negative effect on it. It was concluded that in order to increase comparative advantage attempts should be made to reduce production fluctuation.