ارزيابي تاثير هماهنگ‌سازي بهره‌برداري توامان از سامانه ي چند مخزني حوضه آبخيز كرخه در مراحل مختلف توسعه بر تامين بلند مدت آب

Effect of Deficit Irrigation on Selecting Optimal Crop Pattern under Water Crisis Conditions: A Case Study in Fars Province

با انجام طرح هاي جديد تامين آب، برنامه‌هاي آبياري، صنعتي و توسعه ي شهرها، ساختار حوضه آبخيز و به تبع آن شرايط سامانه ي آبي حوضه دچار تغيير مي‌گردد. در چنين شرايطي، استفاده از شيوه ي بهره‌برداري موجود علاوه بر آن كه بهينه نبوده، منجر به صرف هزينه‌هاي مختلف اقتصادي و اجتماعي نيز مي‌گردد. بنابراين، نياز بسيار به هماهنگ‌سازي بهره‌برداري با شرايط جديد و به‌روزرساني قواعد بهره‌برداري و منحني هاي فرمان سدها، مي‌ شود. در اين تحقيق به موضوع هماهنگ‌سازي بهره‌برداري از سامانه ي آبي و به‌روزرساني قواعد بهره‌برداري از آبگير سدها در مراحل مختلف توسعه ي حوضه آبخيز پرداخته شده است. براي اين منظور، يك شبيه بهينه‌سازي بهره‌برداري بلند مدت از سامانه ي آبي ساخته شده كه اثرات بالادست بر پايين‌دست و اثرات بلند مدت بهره‌برداري از سامانه ي آبي را در نظر گرفته و به نحوي عملكرد سامانه ي آبي را هماهنگ مي‌نمايد كه تا حد ممكن اهداف بهره وران در افق بلند مدت برنامه‌ريزي تامين گردد. كاربرد مدل در ارزيابي تاثير هماهنگ‌سازي و به‌روزرساني بهره‌برداري از سامانه ي آبي كرخه نشان مي‌دهد كه در شرايط ساختن سدهاي كرخه، سيمره و سازبن، چنان چه از منحني هاي فرمان معمول سدها كه به صورت مجزا براي هر سدي تهيه مي‌گردد، استفاده شود 60% از نيازهاي آبي تامين نمي‌شود، درحالي كه در شرايط هماهنگ‌شده تمامي نيازها تامين مي‌گردد. افزون بر آن، عدم هماهنگ‌سازي بهره‌برداري از سامانه آبي كرخه و به روزرساني قواعد بهره‌برداري از مخازن سدها، 50% قابليت اطمينان تامين تقاضاهاي آبي را در يك افق 20 ساله در مقايسه با عملكرد هماهنگ شده كاهش مي‌دهد.

In this study, the relationships between deficit irrigation with optimal cropping pattern was studied. This technique has been used widely, especially in regions facing water deficit. Since Fasa City of Fars Province is placed in warm climate and affected by water stress more than other climatic regions of the province, this city was selected as the study area. A nonlinear programming model with aim to maximize net revenue was used subject to the yield response functions to water and other limitations. The results showed that there is the possibility of increasing income of representative farm by applying full irrigation instead of deficit irrigation in the current pattern and reduceing cultivation to use the available water. In addition, in drought conditions, depending on the severity of the crisis and water restrictions, how to decide strategy for irrigation and land is different to the way if the level of water supply reduce to more than half of the cuurent available water, the deficit irrigation strategy is the best options for optimal use of land and minimum available water. In this regard, farmer can reduc his gross margin reduction to a minimum by adopting yield reduction for some crops and changes in their cropping pattern in accordance with their marginal revenue of each unit of water consumption.