مطالعه عملكرد و كيفيت علوفه در كشت مخلوط سورگوم علوفه اي و خلردر شرايط كم آبياري

Intercropping of Sorghum and Chickling Pea in Limited Irrigation Regimes

به منظور بررسي كميت و كيفيت علوفه در كشت مخلوط سورگوم علوفه اي و خلر در شرايط كم آبياري آزمايشي در دو سال زراعي 1388 و 1389 در مزرعه آموزشي و پژوهشي گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران با آرايش كرتهاي خرد شده در قالب بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. سه سطح آبياري شاهد (بدون تنش)، تنش ملايم و تنش شديد بترتيب معادل70، 100 و 130 ميليمتر تبخير از سطح تشت كلاس A، به كرتهاي اصلي و تركيب هاي مختلف كشت مخلوط افزايشي سورگوم و خلر در 8 سطح شامل (1- كشت خالص سورگوم بدون كنترل علف هرز 2- كشت خالص سورگوم با كنترل علف هرز 3- كشت خالص خلر بدون كنترل علف هرز 4- كشت خالص خلر با كنترل علف هرز 5- كشت سورگوم + 40 درصد جمعيت خلر در هكتار، 6- كشت سورگوم + 60 درصد جمعيت خلر در هكتار، 7- كشت سورگوم + 80 درصد جمعيت خلر در هكتار، 8- كشت سورگوم + 100 درصد جمعيت خلر در هكتار) به كرتهاي فرعي اختصاص يافتند. نتايج نشان داد كه با افزايش تنش رطوبتي، عملكرد كل علوفه از يك روند كاهشي پيروي نمود بطوريكه در تنش رطوبتي شديد مقدار عملكرد علوفه كل نسبت به شاهد به ميزان حدود 28 درصد كاهش نشان داد. كشت مخلوط افزايشي سورگوم و خلر بطور كلي علوفه بيشتري را در مقايسه با كشت خالص هر يك از دو گياه اعم از با وجين علف هرز و يا بدون وجين علف هرز توليد نمود. در اين ميان بالاترين توليد علوفه كل به كشت مخلوط سورگوم با 40 درصد خلر اختصاص داشت. در سطوح آبياري بدون تنش و تنش متوسط با افزايش مقدار خلر در كشت مخلوط با سورگوم عملكرد علوفه از يك روند كاهشي پيروي نمود در حاليكه در شرايط تنش شديد رطوبتي IR130 (آبياري پس از 130 ميليمتر تبخير از سطح تشت تبخير كلاسA ) با افزايش نسبت خلر از 60 به 100 درصد در كشت مخلوط با سورگوم، عملكرد علوفه از يك روند افزايشي برخوردار بود. بالاترين درصد پروتيين خام بمقدار 9/9 درصد در تيمارهاي كشت مخلوط سورگوم با 40 و 60 درصد خلر بدست آمد. اين در حالي بود كه بالاترين درصد قندهاي محلول بمقدار 8/16 درصد در تنش رطوبتي متوسط IR100 (آبياري پس از 100 ميليمتر تبخير از سطح تشت تبخير كلاسA ) حاصل شد.

To evaluate the quantitative and qualitative of forage in intercropping of sorghum and chickling pea under limited irrigation systems, an experiment was conducted in Research Farm, College of Agriculture, University of Tehran, during 2009 and 2010. The treatments were arranged as split plots consisted of three levels of irrigation regimes including control (irrigation after 70mm evaporation from evaporation pan class A) (IR70), moderate limited irrigation (irrigation after 100mm evaporation from evaporation pan class A) (IR100) and sever limited irrigation (irrigation after 130mm evaporation from evaporation pan class A) (IR130) assigned to the main plots and eight sole and intercrop combinations of sorghum and cowpea including sole cropping of sorghum (weed free), sole cropping of sorghum (weed infested), sole cropping of cowpea (weed free), sole cropping of cowpea (weed infested), sorghum + 40% cowpea, 6. sorghum + 60% cowpea, sorghum + 80% cowpea and sorghum + 100% cowpea were assigned to the subplots. A complete randomized block design with three replications was used to analyze the data. As the water stress increased, the total forage yield followed a decreasing trend. The total forage yield decreased by 28% in sever limited irrigation (IR130) compared to control (IR70). The additive intercropping of sorghum and cowpea in all combinations over produced the sole cropping of each crop both in weed infested and weed free treatments. The highest total forage yield was produced in sorghum+60% cowpea treatment. The total forage yield in 2009 was higher than 2010. As the proportion of cowpea in additive intercropping with sorghum increased at normal (IR70) and moderate (IR100) limited irrigation systems, the total forage yield followed a decreasing trend while in severe limited (IR130) irrigation regime total forage yield increased. The highest crude protein content of 9.9 percent was achieved in sorghum+40% cowpea and sorghum+60% cowpea treatments. The highest soluble carbohydrates contents of 16.8% was achieved in moderate limited irrigation regime (IR100).