مقايسه پاسخ هاي انتخاب مستقيم و همبسته عملكرد و اجزاي عملكرد علوفه در ژنوتيپ هاي فستوكاي بلند تحت شرايط معمول و تنش رطوبتي

Comparison of Direct and Indirect Selection Response for Forage Yield and Its Components in Tall Fescue under Normal and Water Stress Environments

براي بهبود صفت پيچيده اي مانند عملكرد، يكي از موثرترين روش ها در گزينش ژنوتيپ هاي مطلوب، استفاده از شاخص هاي انتخاب مي باشد. در اين پژوهش، به منظور ارزيابي كارآيي روش هاي مختلف انتخاب، 50 ژنوتيپ فستوكاي بلند (Festuca arundinace) در يك آزمايش مزرعه اي با دو سطح رطوبتي شامل شرايط معمول و تنش رطوبتي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1389مورد ارزيابي قرار گرفتند. شاخص هاي انتخاب اسميت-هيزل و پسك-بيكر بر اساس پنج صفت تعداد ساقه بارور، نسبت برگ به ساقه، ارتفاع بوته، درصد ماده خشك و قطر يقه و همچنين پاسخ هاي مستقيم و همبسته اين صفات به همراه عملكرد علوفه خشك، براي هر يك از شرايط رطوبتي محاسبه شدند. هر دو شاخص در دو شكل، همراه با عملكرد و بدون عملكرد نيز مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج پاسخ مستقيم و همبسته صفات نشان داد كه در شرايطي مشابه اين آزمايش ژنوتيپ هايي با تعداد ساقه بارور، ارتفاع بوته، قطر يقه بيشتر و درصد ماده خشك كمتر از پتانسيل عملكرد بالاتري برخوردار مي باشند. در شاخص اسميت-هيزل، صفات عملكرد و تعداد ساقه بارور بالاترين پاسخ به انتخاب را در هر دو شرايط رطوبتي داشتند در حالي كه در شاخص پسك-بيكر صفت عملكرد داراي پاسخ به انتخاب منفي بود. نتايج حاكي از آن بود كه شاخص انتخاب اسميت-هيزل (همراه با عملكرد) بالاترين كارايي انتخاب را دارا بود و مي تواند براي انتخاب ژنوتيپ هاي مناسب در برنامه هاي اصلاحي فستوكاي بلند مورد استفاده قرار گيرد.

Breeding based on selection indices is an effective method for improving complex traits such as yield. To assess the efficiency of different selection methods, 50 genotypes of tall fescue (Festuca arundinace) were evaluated under two moisture conditions including full irrigation (normal environment) and deficit irrigation (stress environment). The experiment was conducted according to a randomized complete block design with three replications during 2009 and 2010. Selection indices were calculated based on Smith-Hazel and Pesek-Baker methods by five traits including number of stem per plant, leaf/stem ratio, plant height, percent of dry matter and crown diameter under both conditions in two forms (with and without dry matter yield). Also response to selection and relative selection efficiency were estimated for studied traits and dry matter yield. Results showed that genotypes with the highest number of stem, leaf/stem ratio, plant height, crown diameter and the lowest percent of dry matter had the highest yield potential. In Smith-Hazel index under both moisture conditions, dry matter yield and number of stem per plant had the highest gain, while in Pesek-Baker index, dry matter yield had a negative gain. Result indicated that Smith-Hazel index (with yield) had the most selection efficiency and can be used in tall fescue breeding programs.