معرفت شهودي و عقلاني در حكمت اشراقي سهروردي

Intellectual and Intuitive Knowledge in Suhrawardiʹʹs Illuminationist Philosophy

«حكمت» اصيل نزد سهروردي آن است كه بر دريافت هاي شهودي و ذوقي مبتني باشد. ولي دريافت‌هاي شهودي، دفعي، بسيط، بيان ناپذير و غيرگزاره اي اند، حال آنكه مخاطب حكمت اشراق با نظامي فلسفي مواجه است كه از تاليف مفاهيم و گزاره ها پديد آمده است و دو ويژگي مهم آن تدريجي‌الحصول و تفصيلي بودن است. با اين اوصاف چگونه ممكن است معرفتي كه في نفسه بيان-ناپذير است، مبناي معرفتي شود كه في حد ذاته با مفاهيم و گزاره ها تقويم مي شود؟ نگارنده در اين مقاله با نگاهي روش شناختي به حكمت اشراق سهروردي نشان مي دهد كه حكمتِ بحثي اشراق كه توسط او به رشته تحرير درآمده است، چيزي متمايز از معارف شهودي‌اش بوده و دلالتش بر شهودات نيز به نحو مجازي و يا اعتباري است. در حكمت اشراق، عقل در كشف حقيقت ناتوان، ولي در نظام سازي مبتني بر شهودات باطني، خلّاق و اصيل است. وظيفه عقل در اين مقام نقّادي، مفهوم سازي و نهايتاً انسجام بخشي به نظام معرفتي گزاره اي است؛ امري كه نمي توان آن را از شهود انتظار داشت.

From the viewpoint of Suhrawardi, authentic philosophy must be based on mystical aptitudes and intuitive discernments. But these are instantaneous, simple, inexpressible, and non-propositional; whereas the audience of the school of Illumination deals with a philosophical system composed of concepts and propositions, and its two major characteristics are that it is gradually obtained and detailed. Nevertheless, how is possible for the knowledge which is per se inexpressible becomes the base for that knowledge which is in it constituted with concepts and propositions? What relation exists between non-propositional intuitive knowledge and propositional intellectual knowledge? What is intellectʹs function, In relation to intuition? Through a methodological regard on the illumination philosophy, this essay argues that Illuminationʹs discursive knowledge, explained and written by Suhrawardi, is distinct from intuitive knowledge; and discursive knowledge implies to intuitive knowledge only figuratively and metaphorically.In the school of Illumination, intellect is unable to discover truth, yet it is productive and capable for systematizing based on inner intuitions. In this status, intellect undertakes three roles: to assay, conceptualize, and establish discipline and consistency within propositional knowledge system; this latter is beyond the limit of intuitionʹs ability.