مروري بر مفهوم واهميّت «آب» در آثار عرفاني فارسي

A survey on concept and importance of water in Persian Mystical Works.

آب، به عنوان يكي از اساسي ترين عناصر عالم هستي، در نزد بشر، همواره از جايگاهي والا و ارزشمند برخوردار بوده است و نقش آن در ايجاد و پيشبرد تمدنهاي گوناگون بشري، بر هيچ كس پوشيده نيست. جايگاه و حضور اين عنصر بي بديل در طول تاريخ زندگي بشر، از آنچنان اهميت فوق العاده اي برخوردار بوده است كه حتي در برهه هايي از تاريخ مورد پرستش واقع شده است. آب، در نظر اغلب مردمان قديم، ماده اي مقدس، پاك، روحاني، آسماني و هديه اي از جانب خداوندگار تلقي شده است، اين طرز تلقي باعث شده است تا آب، اندك اندك در قالب رمز و كنايه و تمثيل در فرهنگ ديني و عرفاني بشر وارد شده و آدميان، گاه، نغزترين و عارفانه ترين تاويلات را درباره ي اين عنصر مادي، داشته باشند. صوفيه و عارفان ايراني كه به نوعي وامدار دو جريان عمده ي فكري و ديني، يعني دين اسلام و برخي اعتقادات و باورهاي آيين زردشت مي باشند، - و با توجه به اينكه در اين دو مذهب مهم، آب، از قداست و معنويت ويژه اي برخوردار است - در آفرينش و گسترش اين تاويلات نغز و دل انگيز، سهم و نقش بسزايي داشته اند. صوفيه ي ايراني و پارسي گو در آثار خويش، در قالب رمز و كنايه و استعاره، آب را همواره نمادي از هر چيز پاك، آفريننده و ارزشمند معرفي كرده اند. اين نوشتار بر آن است تا با مراجعه به برخي از آثار عرفاني وصوفيانه، مفهوم ، اهميت، ارزش و كاركرد آب را در اين متون، مورد بررسي و ارزيابي قرار دهد.

Water, as one of the most essencial element in universe, has always had a wealthy and high status, and its role establishing different human civilizations is absolvtely clear for every one. Status and presence of this unique element during all history of human has been so exelent that even in some periods of history it has been worshiped. Water, for most ancient people, has been considered as a holly, pure, spiritual, heavenly element and a god-given gift. This kind of consideration has given a chance to water to gradually enter in mystical and religious culture of human in form of symbol, allogery and allusion , there fore human applys, the most and Persian mystical and quick interpretations about this substance. A sufian and Persian Gnostic –Arefs- that somehow has founded two major religious and mental streams , that is islam and some believes of zartosht –and based-on this fact that in two major religions water has special holliness and spirituality- have taken an important rol in creating and improving these quick and sweet interpretations. Am Iranian sufi and Persian-speaker always presented water as a symbol , of any pure , creating and valuable thing in from of symbol, allusian and metaphor. This paper seeks to investigate importance, concept, value and function of water, based on some mystical and sufian works,.