جامعه دوران گذار و گفتمان پسااستعماري

The Transitional Society and the Post-Colonial Discourse

در اين نوشتار، براساس تفسيري نظرورزانه از بحران علوم اجتماعي در ايران به پرسش از اين مسيله مي‌پردازيم كه آيا رويكرد نظري پسااستعماري مي‌تواند، اگرنه در رفع، لااقل در طرح پروبلماتيك اين بحران ياري‌رسان باشد؟ بحران علوم اجتماعي از جنس شناخت شناسانه است و در غلبه بي‌چون وچراي پارادايم مدرنيزاسيون تجلي مي‌يابد. تداوم و غلبه اين پارادايم بر علوم اجتماعي، در شرايط تكوين و تطور آن به‌مثابه زايده‌اي از صورت‌بندي‌هاي گفتماني حاكم در دوران معاصر (گفتمان مشروطه و گفتمان ديني)، پي‌جويي مي‌شود. اين صورت‌بندي‌هاي گفتماني ناظر بر فرآيندهاي دولت و ملت‌سازي، حاصل دروني‌سازي يا وارونه‌سازي گفتمان شرق‌شناسي هستند و نظام دانش اجتماعي‌اي را امكان‌پذير مي‌سازند كه تاريخ‌هاي متكثر تجربه مدرنيته ما را در دستگاه مفهومي دوگانه خود به رويارويي سنت و تجدد فرو مي‌كاهد و بدين‌گونه دريافت يا فهم‌ناپذير مي‌كند. در بخش پاياني نوشتار، به شرح مدخل‌گونه رويكرد نظري پسااستعماري (شرايط تاريخي شكل‌گيري، مباني فلسفي و روش‌شناختي و مفاهيم اساسي آن) مي‌پردازيم.

Based on a speculative interpretation of the crisis of the social sciences in Iran, I pose in this article the questionwhether or not the theory of post-colonialism can be considered of help towards solving the problem or at least making the problematic of the crisis to be recognized.The crisis of the social sciences is an epistemological one and it appeared under the doubtless and absolute hegemony of modernization paradigm.The continuation and the hegemony of the paradigm of modernization, duringthe forming and evolving process of the social sciences, are rooted in the fact that the social sciences have kept being basically dependent upon the ruling constitutional and religious discourse formations central to the contemporary era. The discourse formations concerning the state and nation building processes are the results of either internalizing, or reversing of orientalist discourse. It gave rise to a systemof such social sciences – based on a dichotomist conceptual apparatus- which reduces our plural histories of our experience of modernity to just encountering the tradition and modernity and as such makes its understanding impossible.In the final section of my article, I give an introductory explanation of the theoretical framework of post-colonialism, i.e.,a review of the context of its historical formation, its philosophical and methodological principles and the key concepts thereof. Keyconcepts: the Transitional Society; Constitutional Discourse; Religious Discourse; the Post-Colonial