بررسي و تحليل هندسي فرش‌هاي محرابي دوره صفويه

Geometrical Study and Analysis of Mihrabi Carpets of Safavid Era

اين مقاله به بررسي و تحليل هندسي نقوش فرش‌هاي محرابي دوره صفويه مي‌پردازد. فرش‌هاي محرابي به‌عنوان گروهي از فرش‌هاي ايراني، در دوره صفويه از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. روش بررسي بر مبناي ترسيم خطوط انتظام‌دهنده (رهنمونگر) اصلي در كادر بوده كه در نهايت هدف از اين تحليل دست‌يابي به نقاط با اهميت و پويا در تركيب‌بندي طرح‌ها و يك هندسه صحيح در زيربناي اين نقوش است. نتيجه اين بررسي نشان مي‌دهد كه طراحان در گذشته با در نظر گرفتن هندسه به‌عنوان مبناي اصلي طراحي فرش‌ها، نقوش را بر بستري از هندسه ترسيم مي‌كرده‌اند. در طراحي فرش‌هاي محرابي دوره صفويه نيز همانند ساير هنرها تناسبات ويژه‌اي در اندازه كادرها، عناصر به‌كار گرفته شده در آنها و همچنين بخش‌هاي دروني كادر به‌كار گرفته شده است. اين مقاله به شيوه تحليلي / توصيفي انجام شده است.

Abstract This paper investigates and analyses geometry in Mihrabi carpet design in Safavid period. These carpets are very important group of Persian carpets in Safavid era. Analysis method is based on the main disciplinary lines in frames. The ultimate objective of this analysis is achieving principal and dynamic points in design composition and suggesting sound geometrical patterns underlying these designs. The conclusion was made that the past designers have turned to geometry as a principal base in carpet designing, and have drawn the designs on the basis of geometry. In designing Mihrabi carpets in Safavid period, just like other arts, special proportions were used in dimensions and some patterns were applied in designs.