بررسي مناطق مركبات‌خيز جنوب ايران از نظر وجود بيماري ميوه سبز و ناقل آن *

DISTRIBUTIOIN OF CITRUS HUANGLONGBING DISEASE AND ITS VECTOR IN SOUTHERN IRAN *

بيماري ميوه سبز مركبات يا هوانگ لونگ بينگ‌ (HLB) پيشتر از جنوب ايران گزارش شده است. بررسي‌هايي در زمينه پراكنش بيماري و ناقل آن در مناطق مركبات كاري جنوب كشور انجام شد كه نتايج حاصل از آنها در مقاله حاضر ارايه مي‌شود. پسيل آسيايي مركبات (Diaphorina citri) در تمامي مناطق مورد بازديد در استان‌هاي سيستان- بلوچستان، هرمزگان و كرمان و شهرستان‌هاي داراب و لار در استان فارس از روي درختان مركبات جمع‌آوري شد. در آزمون‌هاي پي سي آر مستقيم و دو مرحله‌اي اختصاصي نوع آسيايي عامل بيماري ميوه سبز، ازبين 140 نمونه پسيل جمع‌آوري شده از استان‌هاي سيستان- بلوچستان و هرمزگان 103 نمونه مثبت ارزيابي شدند. با استفاده از همين آزمون‌ها 22 اصله درخت پرتقال والنسيا، دو نمونه پرتقال محلي، يك نمونه نارنگي از نيكشهر و سرباز (سيستان- بلوچستان) و 16 اصله درخت پرتقال والنسيا از سندرك و رودان (استان هرمزگان) آلوده ارزيابي شدند. تعيين ترادف محصول پي سي آر دو مرحله‌اي با جفت آغازگرهاي طراحي شده از روي ژن opm ( 909 جفت باز) در دو نمونه پرتقال والنسيا از سيستان- بلوچستان و هرمزگان نشان داد كه در صد همساني قطعات تعيين ترادف شده (به‌ترتيب رس شمارهاي HQ267229 و HQ267230 در بانك ژن) با يكديگر 8/99% و با قطعه مشابه ژن opm باكتري Liberibacter asiaticus Ca.،100-5/99% است. آناليز فيلوژنتيكي با استفاده از قطعه تعيين ترادف شده نيز وجود نوع آسيايي بيماري ميوه سبز درايران را تاييد كرد. پيوند يك نمونه پرتقال والنسياي داراي علايم بيماري در نيكشهر روي نهال‌هاي سالم گريپ فروت و پرتقال والنسيا موجب ظهور علايم پيسك لكه‌اي(اختصاصي بيماري ميوه سبز) شد. وجود پسيل آسيايي مركبات براي اولين‌بار از استان فارس گزارش مي‌شود. براساس علايم بيماري، انتقال با پيوند، رديابي باكتري عامل بيماري در پسيل مركبات و درختان پرتقال و نارنگي داراي علايم با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي و نيز شباهت قطعه تعيين ترادف شده با قطعه مشابه از باكتري نوع آسيايي، نوع آسيايي بيماري ميوه سبز در استان‌هاي سيستان- بلوچستان و هرمزگان به‌طور گسترده وجود دارد.

Huanglongbing (HLB) has been previously reported in southern Iran. In the present study, additional information is given on the distribution of HLB agent and its vector. The psyllid Diaphorina citri, vector of ‘Candidatus Liberibactor asiaticus’ was found in all surveyed citrus growing areas of Sistan- Baluchistan, Hormozgan, Kerman (Jiroft and Kahnooj) and Fars (Darab and Lar) provinces. Using direct and nested PCR with specific primer pairs 103 out of 140 psyllid samples from Ghasre Ghand (Sistan- Baluchistan province), Minab and Roodan (Hormozgan province) were positive for Asian form of HLB. By the same PCR methods positive reactions were obtained from 22 Valencia and two local sweet orange and 1 mandarin trees from Nikshhar and Sarbaz (Sistan- Baluchistan province) and 16 Valencia sweet orange from Roodan and Senderk (Hormozgan province). Using PCR with designed primers a 909 bp segment of opm gene of two HLB isolates from Sistan- Baluchistan and Hormozgan was amplified, cloned and sequenced (Acc. No. HQ267229 and HQ267230, respectively). The two isolates showed 100% sequence identity and were identified as Ca. L. asiaticus but not Ca. L. africanus. Graft inoculation of grapefruit (Citrus paradis) and Valencia sweet orange seedlings with scions from a symptomatic Valencia sweet orange from Sarbaz caused blotchy mottle, a specific symptom of HLB. D. citri is reported for the first time from Fars province. Based on the results of the present study HLB disease appears to be widely distributed in citrus growing regions of Sistan- Baluchistan and Hormozgan provinces.