اولين گزارش Rhizoctonia oryzae در ذرت از ايران

FIRST REPORT OF Rhizoctonia oryzae ON MAIZE IN IRAN

بيماري لكه غلاف برنج براي اولين بار از كاليفرنيا، آركانزاس و لوي زيانا به عنوان قارچ Tirchoderma sp. گزارش شد (Tullis, 1934). سپس عامل بيماري توسط ريكر و گوچ به‌عنوان R. oryzae شناسايي گرديد (1938). Waitea circinata داراي گروه آناستوموزي WAG-O مي‌باشد كه با فرم جنسي R. oryzae مرتبط است. R. oryzae عامل لكه غلاف برنج تا سال 1390 در ايران گزارش نشده است. جدايه‌اي از غلاف ذرت خالص‌سازي شد و شناسايي آن براساس هيف، مورفولوژي كلني، وضعيت هسته و واكنش آناستوموز صورت گرفت. تعداد هسته در سلول‌هاي ريسه 3 تا 10 عدد، قطر ريسه از 4 تا 10 ميكرومتر و دماي بهينه رشد 32 درجه سيلسيوس مي‌باشد. جدايه اين گروه با خود پيوند ريسه‌اي از نوع C3 برقرار مي‌كند. رنگ كلني پس از گذشت چهارده روز سفيد تا گلبه‌اي رنگ است و داراي اسكلروت مومي و نرم و اغلب فرو رفته در آگار مي‌باشد. اغلب اسكلروت‌هاي توليد شده توده بي‌شكل‌اند و رنگ آنها گلبه‌اي است. بررسي پراكنش اين گونه نشان داد كه بيماري در ژاپن، كامبوديا، تايلند، تايوان، فيليپين، آمريكا، غرب آفريقا و برزيل وجود دارد. براساس گزارش هوشيوكا و ماكينو اين قارچ در مناطق برنج كاري گرمسيري و نيمه گرمسيري وجود دارد و براساس اين گزارش R. oryzae محدود به شرايط آب و هواي گرم و آستانه تحمل سرماي آن پايين است (1969). در جنوب شرقي استراليا R. oryzae عامل لكه غلاف برنج، خارج از مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري مشاهده شده است (Lanoiselet et al. 2001). اين گونه قارچي از گندم، جو و برنج نيز جداسازي شده است (ريكر و گوچ، 1938). هم‌چنين R. oryzae با پراكنش وسيع و با بيماري‌زايي بالا در مزارع گندم، جو و نخود پيدا شده است (Paulitz 2002). در منابع بررسي شده ايران، نامي از R. oryzae به عنوان بيمارگر در ذرت، برنج و گندم ذكر نشده است و آزمون بيماري‌زايي R. oryzae در ريشه و غلاف گياهچه ذرت و گندم مثبت ارزيابي شد. پس از استخراج DNA از جدايه R. oryzae ، با جفت آغازگر ITS4&5 مورد بررسي قرار گرفت. اتصال آغازگر به DNA ژنومي درC°60 به مدت يك دقيقه اعمال شد. محصول PCR جفت آغازگر ITS4&5روي ژل آگارز 5/1% متشكل از يك قطعه DNA با اندازه تقريبي670 جفت باز بود. بررسي محصول تكثير شده در ژل اكريل آميد %8 منجر به تشكيل يك گروه شش باندي گرديد. با تعيين توالي نوكليوتيدهاي R. oryzae ، آناليز خوشه‌اي از روش Maximum Parsimony Tree و نرم‌افزار MEGA 5 انجام شد. نتايج نشان داد در سطح تشابه بالا جدايه 476 R. oryzae و FJ 766523.1 گرفته شده از NCBI در يك گروه و مستقل از جدايه‌هاي R. zeae وWaitea circinata var. circinata قرار گرفتند. تفاوتي در ريخت‌شناسي كلني R. oryzae به‌دست آمده در اين بررسي و گونه توصيف شده توسط ريكر وگوچ ديده نشد. با توجه به ويژگي‌هاي مورفولوژي كلني و بررسي مولكولي جدايه WAG-O مي‌توان بيان كرد كه R. oryzae براي اولين بار در ايران از روي غلاف ذرت در ناحيه مركزي استان گلستان (توشن گرگان) جداسازي و گزارش مي‌شود.

Rice sheath spot agent was first reported from California, Arkansas and Louisiana as Trichoderma sp. (Tullis, 1934). Then Ryker & Gooch introduced R. oryzae as the correct agent. Waitea circinata has WAG-O anastomosis group related to R. oryzae. The fungus was not reported from Iran. A Rhizoctonia isolate was isolated from corn sheath bearing sheath blight symptoms. After fourteen days the colony was changed white to salmon and sclerotia were waxy, soft and often sunken in agar. Sclerotia were irregular and salmon in colour. The species as pathogen has been reported from Japan, Cambodia, Thailand, Taiwan, Philippines, USA, West Africa and Brazil. Hoshioka and Mankino (1969) reported that this fungus was found in subtropical and tropical rice growing regions and regarding to this report, R. oryzae is confined to these climates due to its low cold tolerance threshold. Although sheath spot has observed in southeastern Australia which is outside the tropical and sub-tropical regions (Lanoiselet et al., 2001). The pathogen has been isolated from wheat, barley and rice (Ryker and Gooch, 1938). Also R. oryzae has been found with extensive distribution and high virulence on wheat, barley and pea fields (Paulitz, 2002). In Iran, the fungus has been previously reported as pathogen of corn, rice and wheat. Pathogenicity tests had positive results on roots and sheaths of corn and wheat seedlings. After DNA extraction, R. oryzae was subjected to amplification with ITS4 &5 primer pairs with an annnealing temperature of 60°C. The PCR product on 1.5% agarose consisted of a 670 bp fragment. Comparision of the sequences with those present in NCBI led to identification of R.oryzae. There were no noticeable differences between characteristics of R. oryzae isolates in the present study with those described by Rayker and Gooch. Based on the morphological and molecular characteristicsof the isolates WAG-O, It can be concluded that this and similar isolates described herein , are isolates of R. oryzae and the species is being reported for the first time on corn from the central region of Golestan province.