ابّان بن عبدالحميد لاحقي و بازآفريني نوشته هاي پهلوي

Abban Ibn Abd al-Hamid Laheqi and Recreation of Pahlavi Writings

ازآنجاكه در دوره عباسي زبان و فرهنگ ايراني اندكي از هويت ازدست رفته خود را بازيافت، اين عصر در تاريخ زبان و ادب پارسي مرحله اي مهم به شمار مي آيد. در همين زمان است كه جنبش شعوبيه به اوج قدرت و فعاليت خود مي رسد. شعوبيان، گاه با شمشير و مبارزه رودررو، و گاه به وسيله قلم، در تلاش براي احياي شكوهِ تمدنِ ايرانِ باستان و اثبات نبوغ ايراني بودند. ايشان، اگر چه در هردو ميدان اكثراً ناكام ماندند، سهمي بارز در نوزايي و احياي دوباره زبان، و فرهنگ پارسي پيش از اسلام داشتند. دراين ميان، ابّان بن عبدالحميد لاحقي، شاعرِ ايراني الاصلِ عرب زبان، با به نظم درآوردن بسياري از نوشته هاي مهمِ تاريخي حماسي و اخلاقي-تربيتيِ مربوط به ايران پيش از اسلام، به زبان عربي، نقش مهمي در اين جريان ايفا نموده است، كتاب هايي مانند كليله و دمنه، سيره انوشيروان، كارنامه اردشير، كتاب مزدك (مَردَك)، سندبادنامه و بلوهر و بوذاسف. در جستار پيشِ رو، نگارنده كوشيده، پس از نگاهي كوتاه به زندگينامه و كارنامه هنري ابّان، به انگيزه هاي اصلي وي در به نظم درآوردن اين كتابها دست يابد. به نظر مي‌رسد ابّان، مانند ابن مقفع و بسياري از ايران دوستان عصر عباسي، قصد داشته از راه اين ترجمه ها خرد و فرهنگ ايرانِ باستان را ـ هرچند در قالب زبان عربي ـ‌ زنده نگاه دارد.

Recovering a part of the lost identity of Iranian language and culture, the Abbasid period is considered to have played an important role in Persian language and history. The Nationalist movement came to its maximum power in this period. The Nationalists tried to prove the Iranian talent the ancient Persian civilization through a direct conflict by sword or pen. Although both politics faced a systematic failing, they had a massive influence on the recreation and maturity of ancient Persian language and culture. Abban Ibn Abd al-Hamid Laheqi ,originally from an Iranian stock, and Arabic speaking , among all, played a substantial role in this course, versifying many important Arabic works of history, epic, ethics and education related to Pre-Islamic Iran like Kalila wa Dimna, Anoshirvan ‘s Biography , karnameh e Ardeshir, Book of Mazdak(mardak), Sandbadnameh and Bloher wa boozasf. The present study seeks to understand Abban’s basic motives to versify the books belonging to ancient Iran, having a glance at his biography and artistic background. Abban seems to have intended, like Ibn al-Muqaffa’ and many other Abbasid period Persian patriots, to renew the ancient Persian dogma and culture through Arabic Language.