بررسي ويژگي‌هاي روانسنجي پرسشنامه خلق و منش در كودكان پيش‌دبستاني

زمينه: خلق و خو در دوران كودكي از عوامل مهم تعيين‌كننده مشكلات هيجاني آتي و ابتلا به مشكلات روانپزشكي آينده است، لذا بررسي و شناخت زودهنگام خلق و خوي دشوار و خلق و خوهايي كه به‌نحوي باعث ايجاد مشكل در آينده خواهند شد، ضرورت مي‌يابد. براي نيل به اين مقصود، وجود وسيله مناسب ارزيابي هم ضرورت دارد. هدف: از پژوهش حاضر، بررسي ويژگي‌هاي روانسنجي پرسشنامه خلق و خو و منش كلونينگر، نسخه كودكان(ps-TCI) در جمعيت كودكان پيش‌دبستاني ايراني است. روش: در اين پژوهش 200 كودك از 5 مهدكودك واقع در شهرستان شهريار به شيوه نمونه گيري خوشه اي تصادفي انتخاب شدند و خلق و خو وشخصيت آن‌ها توسط پرسشنامه خلق و خو و منش كلونينگر، نسخه كودكان توسط 18 مربي از مربيان مهدكودك‌هاي مورد نظر ارزيابي شد. با فاصله دو هفته، پرسشنامه براي همان كودكان دوباره اجرا و اعتبار و روايي پرسشنامه محاسبه شد. يافته‌ها: اعتبار از طريق بازآزمايي و آلفاي كرونباخ محاسبه شد كه به‌ترتيب ضرايب 89/0 و 82/0 به دست آمد. براي محاسبه روايي نيز از شاخص‏هاي روايي همگرا و روايي سازه (تحليل عاملي) استفاده شد. نتايج تحليل عاملي با استفاده از روش هاي مولفه هاي اصلي چرخش واريماكس نشان داد كه پرسشنامه از 7 عامل همكاري، اجتناب از آسيب، نوجويي، وابستگي به پاداش، پافشاري، خودنظارتي و خودبرتري تشكيل شده است. اين عوامل بيش از 19/59 درصد از واريانس كل را تبيين مي كنند. روايي همگراي اين پرسشنامه با محاسبه ضريب همبستگي زيرمقياس-هاي اين پرسشنامه با يكديگر و با كل پرسشنامه تاييد شد كه اين ضرايب بين 62/0 تا 71/0 متغير و معنادار بودند (01/0p < ). بحث و نتيجه‌گيري: با در نظر گرفتن نتايج پژوهش، مي توان بيان كرد كه پرسشنامه خلق و خو و منش كلونينگر به طور كلي مي تواند ابزاري معتبر و پايا در ارزيابي خلق و خو و منش در كودكان پيش دبستاني ايراني باشد

The fact that childhood temperament is one of the most important determinants of adultsʹ emotional and psychological disorders makes early assessment of difficult and problematic temperament necessary. Moreover, appropriate tools are needed to attain this objective. The present study seeks to evaluate the psychometric characteristics of ps-TCI in the Iranian preschoolers. A statistical sample of 200 children from five kindergartens in Shahriar was randomly selected through the process of cluster sampling, and their temperament and personality were tested by 18 kindergarten teachers using the Cloninger’s Preschool Temperament and Character Inventory. After fourteen days, the process was repeated, and its validity and reliability were assessed. The reliability was calculated by test-retest, spilt-half and Cronbachʹs alpha coefficient as 0.89, 0.75 and 0.82, respectively. The validity of the inventory was also investigated by convergent validity and exploratory factor analysis. The results from factor analysis and varimax rotation method yielded seven factors, including cooperativeness, harm-avoidance, novelty-seeking, reward-dependence, persistence, self- direction and self-transcendence which accounted for 59.19% of the total variance. The convergent validity was confirmed by computing a correlation coefficient between the subscales together and with total scale, which was significant between 0.62 and 0.71 (p < 0.01). In conclusion, Cloninger’s preschool Temperament and Character Inventory generally proved to be a valid and reliable tool in evaluating the temperaments of the Iranian preschoolers.